دانشمندان در حال بررسی آب یخ زده با درجه خلوص 99 درصدی هستند که در زیر لایه سطحی مریخ واقع شده. این یخ در ته دهانه به وجود آمده از برخورد یک شهاب سنگ به سطح مریخ و در زمان کوتاهی پس از برخورد مشاهده شد.
شان بیرن از دانشگاه آریزونا و از اعضای تیم هایریس (HiRISE) یا همان تیم آزمایش علمی تصویربرداری کیفیت بالا و اپراتور دوربین بسیار دقیق MRO ناسا می گوید:"ما می دانیم یخ در زیر سطح مریخ در عرض های جغرافیایی بالایی آن وجود دارد اما متوجه شدیم این یخ تا نواحی استوایی نیز گسترده شده."
"آنچه درباره این اکتشاف جالب و حیرت انگیز می باشد این است که یخ مشاهده شده بسیار خالص است. عقیده بر این است که یخ در زیر سطح با ذرات خاک تجمع یافته و ترکیب 50-50 از یخ و آشغال وجود خواهد داشت. بنابراین قادر خواهیم بود مدت زمانی که طول کشیده تا یخ محو شود را تخمین بزنیم."
با پی گیری تصاویر متعدد و پشت سرهمی که از سطح مریخ گرفته شده، - در آگوست و سپتامبر 2008 – داده های بسیار جالبی به دست آمد. شان بیرن بیان می دارد: "اندکی پس از برخورد شهاب سنگ با مریخ یک چیز عجیب در محل برخورد مشاهده کردیم. در ته این گودال مواد آبی درخشانی دیده می شد. بسیار شبیه به آب یخ زده بود و زمانی که شروع به آزمایش آن نمودیم کاملاً از آن مطمئن شدیم. مطابق انتظار سریعاً بخار شد، همانطور که می دانید یخ در سطح مریخ ناپایدار است و مستقیماً به بخار آب تبدیل می شود"
چند روز پس از ماه سپتامبر اعضای تیم کریسم (CRISM)به کمک اسپکترومتر خود طیف یخ مشاهده شده را به دست آوردند.
"200 روز پس از اولین مشاهده یخ، تمام آن رفته بود. تنها آشغالها باقی مانده بود. اگر چند ماه دیرتر تصاویر هایریس گرفته شده بود، متوجه هیچ چیز غیر عادی نمی شدیم."
اینکه چه مقدار یخ و تا چه عمقی از استوای مریخ گسترده شده به مقدار آب موجود در اتمسفر مریخ در گذشته نزدیک بستگی دارد. بیرن معتقد است این یخ باقی مانده و نشانه ای از اقلیم مرطوب تر در گذشته ای نه چندان دور می باشد. شاید تنها مربوط به چند صد سال پیش.
تئوری های مختلفی درباره چگونگی شکل گیری چنین یخ خالصی در زیر سطح مریخ وجود دارد. به نظر بیرن یکی از امیدبخش ترین و خوش آینده ترین نظریه ها این است که تشکیل این یخ در سطح مریخ همانند شکل گیری یخ در سطح زمین می باشد.
زمانی که یک لایه بسیار نازک آب در اطراف ذرات یخ و ذرات خاک وجود داشته باشد آنها تغییر مکان داده جابجا می شوند تا بلورهای یخ را به وجود آورند. این پروسه بر روی زمین، مهاجرت یخ یا (frost heave) گفته می شود، و آفت مخربی برای مکان های مختلف به شمار می آید چرا که باعث ترک خوردگی جاده ها، دیوارها و فونداسیون خانه ها می شود.
بیرن می گوید: "موضوع بسیار جالبی است که امروز بتوانیم چنین پروسه ای را در سطح مریخ ببینیم آن هم نه فقط در گرمترین نواحی سیاره بلکه در برخی از سردترین نقاط این سیاره ،در نواحی ای با عرض جغرافیایی زیاد."
در دهه گذشته دانشمندان آزمایشگاه سیاره ای و قمر UA ، نقش مهمی در تهیه تصویر از مناطقی از مریخ که آب کشف شده داشته اند:
- پروفسور آلفرد مک اوان دانشمند هایریس، تصویربرداری از مریخ را در نوامبر 2006 آغاز نمود؛
- پروفسور ویلیام بوین تون، ارتقاء دهنده طیف سنج اشعه گاما، در 2001 توانست در نواحی قطبی مریخ یخ را شناسایی نماید؛
- پیتر اسمیت، دانشمند ارشد مریخ نورد فونیکس (ققنوس)، با استفاده از بازوهای روباتیک بلند توانست وجود یخ کم عمق را در محل فرود آن کشف و تایید کند.
منبع : سایت نجوم ایران
ترجمه نعیمه موحدی از سایت علمی-خبری esciencenews