صحاح سته اهل تسنن کدام‌اند و تا چه میزان معتبرند؟

قبل از نیمه قرن سوم یکی از علمای اهل تسنن به نام بخاری طبق مذهب رجالی و حدیثی خود، اقدام به جمع آوری و جدا سازی احادیث صحیح از بین احادیث آن کتاب جامع نموده و کتاب معروف «صحیح بخاری» را جمع آوری کرد.

بعد از بخاری پنج نفر دیگر با استفاده از صحیح بخاری اما با دیدگاه رجالی خود در صحت و اعتبار حدیث، مجموعه‌‏اى به نام صحیح یا سنن فراهم آورده‌‏اند که در مجموع، این شش کتاب، به صحاح سته (صحاح‏ شش‌‏گانه)‏ معروف گشته‌اند و مورد اعتماد اهل تسنن می‌باشند.

صحاح سته عبارتند از:

۱- صحیح بخارى: تألیف أبو عبد اللّه محمّد بن إسماعیل بخاری، متوفای ۲۵۶ هجری قمری.

۲- صحیح مسلم: تألیف ابو الحسین مسلم بن حجّاج قشیرى نیشابورى‏ متوفای ۲۶۱ ق.

۳- سنن ابى داود: تألیف ابو داود سلیمان بن اشعث بن اسحق بن شداد بن عمرو بن عمران ازدى سجستانى، متولد سال ۲۰۲ و متوفای ۲۷۲ هجری قمری.
مسلم بن حجاج از مشایخ بزرگ خراسان، عراق، شام، مصر، مکه و مدینه احادیث بسیارى شنیده و نوشته اما از میان آنها چهار هزار و هشت یا هشتصد حدیث صحیح و قریب به صحیح انتخاب کرده و در کتاب سنن خود آورده است.

۴- صحیح تِرمَذى: تألیف ابو عیسى محمد ترمذى، متوفای ۲۷۹ هجری قمری.

۵- سنن ابن ماجه: تألیف محمد بن یزید بن ماجه قزوینى، کنیه‌اش ابو عبداللَّه و معروف به ابن ماجه، متوفای ۲۷۳ هجری قمری.
ابن ماجه از مشاهیر و حافظان بزرگ و یکه تاز در علم حدیث بوده، براى تکمیل آن علم شریف، به رى، مصر، عراق، شام، مکه، بغداد و کوفه مسافرت‌ها کرده و از مشایخ بزرگ، احادیث شریف نبوی را شنیده و در کتاب سنن خویش جمع آوری کرد.

۶- صحیح نسائى: تألیف ابو عبد الرحمن احمد بن شعیب‏ نسائى،‏ متوفای ۳۰۳ هجری قمری.

میزان اعتبار احادیث صحاح سته:

دیدگاه رجالی علمای اهل تسنن با علمای رجالی شیعه متفاوت است، آنان نسبت به صحابه – به جهت هم‌نشینی و صحبت با پیامبر – اعتماد و خوش بینی زیادی دارند حتی خطایشان را نیز نادیده گرفته و حمل بر خطای در اجتهاد می‌کنند، مذمت و سرزنشی را متوجه آنان نمی‌دانند.

از این رو هر حدیثی را که صحابه نقل کرده باشند آن را صحیح و معتبر می‌پندارند. ولی چون مؤلفان صحاح در تشخیص عدالت و امانت راوى، شرایط واحد ندارند، صحاح شش‌گانه در نظر محدّثان – اهل تسنن - به یک مرحله از صحت و اعتبار نیستند، میزان اعتبار این کتاب‌ها و احادیث، نزد آنان متفاوت است.

آنان به «صحیح بخاری» و «مسلم» بیشتر از چهار کتاب دیگر اعتماد و اعتقاد دارند، به گونه‌ای که تمام احادیث این دو کتاب را صحیح و مورد قبول دانسته و تردید در صحت آن‌را مخالف اجماع می‌دانند.

‏اما علمای رجالی شیعه همه صحابه را صاحب عدالت و فضیلت نمی‌دانند بلکه گروهی را عادل، و برخی را نیز خطاکار و فاسق می‌دانند، از این رو هر حدیثی را که صحابه نقل کنند حمل بر صحت نمی‌کنند بلکه سند حدیث را با دیدگاه رجالی خود بررسی کرده و نسبت به صحت و اعتبار آن اظهار نظر می‌کنند.