تسويف
نويسنده: حجت الاسلام مصطفي اسكندري
صفحه 18 الي 21 نسخه چاپي
¨ اشاره: نفس آدمي سرشار از ملكات روحي متفاوت است كه فضايل و رذايل اخلاقي ناشي از آن ملكات مي‌باشد. بر سالك لازم است تا فضايل و رذايل روحي و اخلاقي خود را بشناسد تا فضايل را تقويت كند و رذايل را از بين ببرد و اين پل خداشناسي و توحيد است؛ زيرا كه «مَنْ عَرَفَ نَفْسَهُ عَرَفَ رَبّه». گاهي انسان علم به حسن كاري دارد، ولي در انجام آن سست است يا قبح كاري را مي‌داند، ولي در ترك آن كوتاهي مي‌كند. اين ضعف اراده‌ها ناشي از حالت‌هاي ثابت روحي افراد است كه در شناخت و اصلاح آن كوتاهي مي‌كنند. يكي از اهداف نشريه، شناساندن رذايل اخلاقي براي مبارزه با آنها و تشكيل يك ساختار الهي و معنوي براي سالك است. در اين نوشتار با تسويف و آثار آن آشنا مي‌شويد.
تسويف از ريشة "سوف" و به معناي تأخير انداختن، مماطله و امروز و فردا کردن و کار امروز را به فردا انداختن است.
گاهي حالتي در انسان به وجود مي‌آيد که او خود مي‌داند در کاري اشتباه مي‌کند و قصد برگشتن از آن کار را هم دارد؛ اما گويي توان تصميم‌گيري و اقدام کردن را از دست داده است و هرگاه تصميم به بازگشت مي‌گيرد، وسوسه مي‌شود که هنوز فرصت بسيار است و خويشتن را به فردا وعده مي‌دهد و انجام آن کار را به وقت ديگري موکول مي‌کند. لحظه‌ها پشت سر هم مي‌آيند و مي‌روند و او اسير كارهاي ديگري است. اين حالت، ممکن است هم درکارهاي مادي پيش آيد و هم در کارهاي معنوي. به اين حالت «تسويف» يا «مطال» گفته مي‌شود. همان طور که «تسويف» در امور مادي و دنيوي، انسان را از تنگي وقت غافل مي‌کند و از انجام آن کار باز مي‌دارد، در امور معنوي نيز باعث غفلت او از خدا، مرگ و قيامت مي‌شود و از اعمال نيک باز مي‌دارد.
در آموزه‌هاي معصومان عليه السلام به شدت چنين حالتي تقبيح و به عواقب آن هشدار داده شده است. امام علي عليه السلام در دعاي کميل از اين حالت به خدا شکايت کرده، مي‌فرمايد: «و خدعتني الدنيا بغرورها و نفسي بجنايتها و مطالي؛ و دنيا مرا با غرور (و ظاهر فريبنده‌اش) فريفته است، و نفسم با جنايتش، و با مماطله کردنم (مرا بازداشته است)».
