¨يكي از پرورشيافتگان
يكي از شاگردان مرحوم شوشتري، عالم ربّاني مرحوم شيخ مرتضي انصاري است. ايشان بدون ترديد از جمله فقيهان وارستهاي است كه در صف مقدم كاروان فقاهت شيعه قرار دارد و از بنيانگذاران تفكر فقهي معاصر شيعه است.
شيخ مرتضي انصاري در كسب علوم خارقالعاده بود و خيلي زود به مقام اجتهاد رسيد. از شگفتيهاي شيخ و آثار نبوغ ايشان تأليفات نو و بينظيري است كه از ايشان به جاي مانده است. علامه آقا بزرگ تهراني مينويسد: فرائدالاصول تأليف شيخ مرتضي انصاري است. و از كتب متداول درسي است كه شهرت بسيار دارد و هيچ فقيهي نه از متقدمان و نه از متأخران مانند آن تأليف نكرده است. ديگر از آثار ايشان كتاب المكاسب، كتاب الصلاة و كتاب الطهارت است.
آيتالله شبيري زنجاني ميگويد:
«از وفات شيخ تا الآن (1414ق) 133 سال ميگذرد. اگر فرض كنيم كه شيخ از سي سال قبل از فوتش مدرس عالي مقامي بوده است، اكنون تقريباً 160 سال از آن زمان ميگذرد. در طول اين مدت تمام افكاري كه در مجامع علمي و حوزههاي شيعه مطرح و مدار بحث بوده، يا سخنان شيخ بوده و يا از سخنان ايشان الهام گرفته است و اين مطلبي كه قابل انكار نيست و براي همه ما ملموس است».6
شيخ انصاري به خوبي ميدانست كه كسب علم اگر بدون رسيدن به درجات عالي انسانيت باشد، نه تنها كافي نيست، بلكه حتي مضر است. بنابراين او درصدد تهذيب نفس و سير و سلوك برآمد، آن هم با راهنمايي استادي بزرگ كه همه واديهاي سير و سلوك را پيموده باشد. از اين رو، به محضر سيد علي شوشتري ميرسد. مرحوم آيتالله ملا حسينقلي همداني ميفرمايد:
«مدتي بود كه در نجف اشرف به درس شيخ انصاري حاضر ميشديم. روزي متوجه شدم كه شيخ روزهاي چهارشنبه به منزل آقا سيد علي شوشتري ميرود. من نيز به آنجا رفتم و شيخ را ديدم كه چون شاگردان نشسته و سيد بر مسند استادي جاي گرفته است. با خود گفتم كه من نيز بايد هميشه به اين درس حاضر شوم. چون برخاستم، سيد رو به من كرد و گفت: اگر خواستي، تو نيز بيا و از آن روز به بعد همواره به حضورش شرفياب شدم».
صميميت و ارتباط مرحوم شيخ اعظم با مرحوم شوشتري بسيار خوب بود. مرحوم شوشتري از فقهاي بزرگ بود، ولي به دليل ارادتي كه داشت، در درس شيخ اعظم شركت ميكرد. آيت الله شبيري زنجاني ميگويد:
«اينكه نام مرحوم شوشتري جزء شاگردان شيخ اعظم ذكر نشده، ممكن است به يكي از دلايل زير باشد... . شايد خود آقا سيد علي هم نميخواسته كه شيخ او را معرفي كند. ممكن است در خيلي جاها آقاي سيد علي خودش را مستغني ميدانست و شايد روي ارادتي كه به شيخ داشته، در درس او شركت ميكرده».