مديريت علوي - خود کنترلى
دوشنبه 23 دی 1392 5:19 AM
خود کنترلى
يکى از عناصر حياتى مديريت سالم و کار آمد، وجود نظامى کامل و دقيق براى نظارت و کنترل است. نظارت بر اجراى هر چه بهتر برنامه ها و وظايف کارکنان، ضرورتى است که بخش عمده‌اى از وقت مديران را به خود اختصاص داده است. از سوى ديگر کنترل عملکرد کارکنان از سوى مديران، اصولا باعث بروز مقاومت از سوى کارکنان شده و ديوارى از بى اعتمادى را ميان مديران و کارکنان ايجاد مى کند. هر گاه بتوان در کارکنان مراقبتى از درون خودشان ايجاد نمود، مىتوان اميدوار بود که اين پيامد به وجود نيايد و در عين حال عملکردها نيز مورد نظارت قرار بگيرند. اين جاست که مسأله خود کنترلى شکل مى‌گيرد.
حضرت على عليه السلام مى فرمايد:
اجْعَلْ مِنْ نَفْسِکَ عَلَى نَفْسِکَ رَقِيبا؛3
قرار بده از نفس خود بر نفس خود نگاهبانى.
خود کنترلى به معناى نظارت و مواظبت فرد بر اعمال و رفتار خويش، و در نتيجه انجام دادن وظايف به نحو مطلوب و پرهيز از انحراف و تخلف شغلى و ادارى مي‌‌باشد.
اين روش در مقايسه با روش نظارت بيرونى (نظارت سازمان بر عملکرد کارکنان ) کم هزينه تر است، و کارکردى بهتر و کارآمدتر دارد. نظارت بيرونى در صورتى اثر بخش خواهد بود که همراه با خود کنترلى کارکنان باشد؛ زيرا در نظارت بيرونى، چه بسا مواردى از عملکرد و رفتار فرد از ديد ناظران مخفى بماند و هيچ گاه مورد ارزيابى قرار نگيرد؛ در نتيجه نظارت اعمال شده، ناقص خواهد بود.
از سوى ديگر، معمولا در نظارت‌هاى بيرونى اين دغدغه وجود دارد که آيا نظارت به عمل آمده از اعتبار و صحت کافى برخوردار است يا آن که شائبه‌ها و غرض ورزى‌ها و دوستى‌ها و دشمنى‌ها در آن نقش داشته است. از اين رو، همواره بايد بر ناظران نيز نظارت کنندگان ديگرى گماشت تا مراقب نظارت آنان باشند و به اين ترتيب ناظران مرحله بالاتر نيز محتاج ناظران ديگرى هستند؛ اما در صورتى که ناظران خود داراى عامل بازدارنده درونى و باصطلاح خود کنترلى باشند، اين دغدغه و نگرانى به ميزان قابل توجهى کاهش مى‌يابد، و گزارش‌هاى آنان از ضريب اطمينان بالاتر و صحت بيش‌ترى برخوردار خواهد شد.
-------------------------
3. غررالحکم و دررالکلم، ح2429. (ترجمه از: شرح آقا جمال الدين خوانسارى بر غرر الحکم، ج 2، ص219).
