آيه اي كه دقيقا به پوشاندن موي سر اشاره كرده كدام است ؟
در خصوص سوال شما نکاتی عرض می شود :
1-در قران کریم وظیفه تبین دقیق احکام و نیز قران بر عهده پیامبر نهاده شده است :و انزلنا الیک الذکر لتبین للناس مانزل الیهم1(و این قران را بسوی تو فرود آوردیم تا برای مردم آنچه را بسوی ایشان نازل شده است توضیح دهی) لذا تبیین حکم حجاب نیز مانند احکام دیگر بر عهده پیامبر (ص) است همانگونه که از پیامبر و ائمه (ع) روایات معتبر ، صحیح و بدون اختلاف در این باب نقل شده است و مورد استناد است .2و3
2- مساله دیگر انتخاب نوع واژه است .
در زبان عربی ، معانی در گستره واژه های بسیار قرار دارند ؛ بدین معنا که برای هر معنایی کلمه ای خاص وجود دارد ، یعنی اتخاذ کلمه خمار 4آنهم از سوی خدای حکیم و سپس امر به پوشش گردن و شانه ها و سینه ، بدین معناست که مراد خدایتعالی پوشاندن سر نیز هست والا می توانست از واژه دیگری استفاده نماید و سپس امر به پوشش گردن و شانه و سینه کند .
3- تقریر قران خود دلیل بر این است که در آیه مورد بحث پوشاندن سر نیز مراد حق تعالی می باشد زیرا اگر نیاز بود که جایی پوشیده نشود یقینا بیان می نمود همانگونه که در تقریر احکام دیگر نیز داریم که موارد استثنا را اگر وجود داشته بیان نموده است . خداوند حکیم است و حکیم وقتی در مقام بیان است ،آنچه باید استثنا شود را استثنا می نماید و تمام جزئیات حکم را بیان می کند تا مردم به غلط حکمی را مورد عمل قرار ندهند و اگر هم در جایی سنت یا حکمی را امضا نموده به معنای دو سویه بودن حکم نیست بلکه بدین معناست که باید و لابد و یقینا به آن مورد عمل شود زیرا همانگونه که گذشت تقریر حکیم اقتضای چنین بیانی را دارد و برای اين برداشت شاهد صدق هم وجود دارد و آن نوع روایات وارده از پیامبر (ص) و معصومین (ع) در این زمینه است.
4-آنچه درقرآن فرمود زينت خود را اشكار نكنيد زينت باطني است نه ظاهري. مثلا در: وَلَا یبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا.... آشكار نمودن زينت باطني را نهي كرده .. حال بايد ديد آيا مو زينت باطني هست يا خير نه اينكه زينت هست.
ادعا اينست كه چون مو را در همه اعصار مي پوشاندن پس از زينتهاي باطني بوده ولذا قرآن نهي نموده از آشكار بودنش .
آیه 31 سوره مبارکه نور در دو جهت پوشش موی سر را بیان می نماید :
…ولا يبدين زينتهن الا ما ظهر منها وليضربن بخمرهن علي جيوبهن ولا يبدين زينتهن الا لبعولتهن او….
...و زینتهای خود را آشکار نگردانند مگر آنچه که طبعا از آن پیداست و باید روسری خود را بر گردن خویش فرو اندازند و...
استفاده از واژه خمار – برای اثبات پوشش موی سر – به گواه کتب لغت معتبر 5 و نيز عدم بیان استثنا برای پو شاندن کل موی سر از جانب خداوند حکیم – زیرا حکیم در مقام بیان حکم ، تمامی جزئیات و استثنائات را ذکر می کند تا مردم برداشت جاهلانه از حکم الهی نداشته باشند – بیانگر داخل بودن موی سر در حکم پوشش و نیز داخل بودن کل موی سر و نه بخشی از آن در حکم پوشش است. دلیل دوم بخش دیگری از آیه حجاب یعنی "...و لا یبدین زینتهن..." می باشد و از آنجا که موی سر زن جزء زینت اوست باید پوشانده شود .
و نهایتا از آنجا که به تصریح قران کریم وظیفه تبیین احکام الهی بر عهده پیامبر (ص) و معصومین (ع) پس از ایشان است، روایاتی در باب تبیین دقیق مواضعی که زن در مقابل نامحرمان موظف به پوشاندن آنهاست بیان گردیده است.6
----------------------------------------------------
1- سوره نحل /44
2- از پیامبر(ص) نقل شده است که خطاب به اسماء (خواهر عایشه) فرمود :" ای اسماء زن هنگامی که به بلوغ می رسد ، صحیح نیست که غیر از این قسمت و این قسمت از بدنش پیدا باشد و بصورت و کفین خویش اشاره کرد " ابی داوود ، سنن ابی داوود ، دار احیاء السنة النبویة ، ج 4 باب فیما تبدی المراة من زینتها ، ص64 نیز در این زمینه ر.ک: وسائل الشیعه ، ج14 ، ابواب مقدمات نکاح ، باب 109 ، ص 146، ح 3-.ر. ک اکرم السادات دهقانی ، چادر و مقنعه از دیدگاه قران و حدیث ، مرکز پژوهشهای اسلامی صدا و سیما ، 1384.
4- خمار لباسی است که زن با آن سرش را می پوشاند ( مصباح المنیر ، ج1 ، ص181 و لسان العرب ، ج 4 ،ص 257) نیز چادر و مقنعه از دیدگاه قران و حدیث ، اكرم سادات دهقاني .
5-مقاییس اللغة ؛ لسان العرب؛ التحقیق فی کلمات قران الکریم ؛ مصباح المنیر ؛ اقرب الموارد ؛ منتهی العرب همگی خمار را پوششی می دانند که زنان با آن سر خود را می پوشاندند.
6- سنن ابی داوود ، ج 4 باب فی ما تبدی المراة من زینتها ،ص 64 ؛ نیز وسائل الشیعه ج 14 ، ص 146 ، ح 5
پرسش : آيه پوشاندن موي سر
