گزارش BBC درباره روحانی مدرسه در ايران

گزارش BBC درباره روحانی مدرسه در ايران
پنج شنبه 5 دی 1392  4:30 PM

امیر رستاق» روزنامه ‌نگار شبکه خبريBBC  در گزارشي درباره روحاني مدرسه به پديده و تصميم اخيري که در جمهوري اسلامي ايران براي حضور روحانيون در مدارس گرفته شده، پرداخته است. متن کامل اين گزارش به شرح ذيل است.

سخنان تازه نماینده ستاد همکاری حوزه علمیه و وزارت آموزش و پرورش نشان می‌دهد، بعد از گذشت سه دهه بحث ارتباط میان حوزه و دانشگاه، این رابطه قرار است با تقویت رابطه دو نهاد آموزش و پرورش و نهاد حوزه ،تمامی سطوح تحصیلی و حتی مقاطع پیش‌دبستانی را در بر گیرد.

هفته گذشته در خبری اعلام شد که اداره کل آموزش و پرورش شهر تهران با "حوزه علمیه برادران استان تهران" تفاهم نامه‌ای را امضا کرده که بر اساس آن مدارس دولتی تحت پوشش این طرح به مدارس وابسته به حوزه علمیه تبدیل می‌شوند.

پیش از این محمدحسن نبوی، معاون تبلیغ و‌ آموزش‌های کاربردی حوزه‌های علمیه با اشاره به بودجه‌ بالای آموزش و پرورش و حضور استعدادهای درخشان در این مجموعه، سیاست حوزه علمیه را کشف استعدادها و کشاندن آنها به سمت تحصیلات حوزوی اعلام کرد.

نگاهی به پیشینه فعالیت‌های نهاد تبلیغ و آموزش‌های کاربردی حوزه علمیه قم نشان می‌دهد که این مجموعه از سال ۱۳۷۹ با تمرکز بر آموزش و پرورش به فکر نفوذ و بهره‌گیری از این نهاد و امکانات بالقوه ‌آن بودند. این اتفاقات زمانی رخ داد که در دوره وزارت حاجی، وزیر آموزش و پرورش، معاونت پرورشی از ساختار آموزش و پرورش حذف شد.

این معاونت متکفل و سیاستگذار افرادی بود که تحت نام مربی تربیتی در برخی از مدارس حضور داشتند و مسائل دینی و مذهبی و نیز مراسم و مناسک مذهبی را در طول سال مدیریت می‌کردند.

برابر گزارش سایت معاونت یادشده در سال ۱۳۷۹و با تاسیس گروه نقد و بررسی کتاب‌های آموزش و پرورش سه هدف "تدوین کتب حوزه دین جهت جلوگیری از نشر معارف غیر دینی در کتب درسی آموزش و پرورش، نقد کُتب درسی آموزش و پرورش با رویکرد دینی، تدوین طرح جامع آموزش مفاهیم دینی در کتب آموزش و پرورش" در دستور کار قرار گرفت.

نتیجه ملموس این برنامه‌ریزی در ۱۳ سال گذشته، حضور جدی در نهادهای تصمیم‌ساز تالیف کتب درسی آموزش و پرورش از مقطع دبستان تا دبیرستان از یک سو و به پایان رساندن و عرضه کتاب تعلیمات دینی دوره راهنمایی و تدوین همین کتاب‌ها در مقاطع دبیرستان است.

با روی کار آمدن دولت محمود احمدی‌نژاد و در دومین سال عمر دولت، معاونت پرورشی به ساختار آموزش و پرورش بازگشت و فضایی فراهم شد تا نگاه به مسائل دینی و تربیتی مذهبی صورت و صبغه‌ای متفاوت به خود بگیرد.

در دوره دوم دولت دهم همکاری‌های بین حوزه و وزارت آموزش و پرورش به توافق‌نامه‌های بیشتر و مستحکم‌تری انجامید به نحوی که آقای نبوی از گفت وگوی خود با حمیدرضا حاجی بابایی (وزیر آموزش و پرورش دولت دهم) یاد کرد که در آن به لزوم حضور حوزه در قبل از دبستان و دوران کودکستان اشاره دارد و می‌گوید: "آموزش و پرورش، چند هزار میلیارد بودجه دارد و ما نباید از پول حوزه برای آن خرج کنیم".

بر اساس تفاهم‌نامه میان مدیریت "حوزه علمیه برادران استان تهران" و "اداره کل آموزش و پرورش شهر تهران"، تعداد نامحدودی از مدارس دولتی توسط مدیریت حوزه انتخاب و با توافق اداره کل آموزش و پرورش شهر تهران، به "مدرسه وابسته به حوزه علمیه" تبدیل می‌شوند و مدیریت حوزه با استقرار روحانی ثابت، مدیریت تربیتی مدارس وابسته را بر عهده خواهد گرفت. تعداد مدارسی که هر سال به این طرح افزوده می‌شوند بر اساس ظرفیت‌های اعلام شده، از سوی مدیریت حوزه تعیین می‌شود.

آموزش و پرورش شهر تهران متعهد به تعیین دفترکار برای روحانی مدرسه است. کار "روحانی مدرسه" مشاوره، پاسخگویی به سئوالات و ارتباط با خانواده‌‌های دانش‌آموزان است. اداره کل آموزش و پرورش شهر تهران متعهد شده است که با مدیریت مدرسه برای حضور روحانی در بخشی از کلاس ‌های پرورشی به صورت منظم یا پنجره باز (ساعات خالی دانش آموزان ) هماهنگی کند.

۷۰۰۰ هزار مداح نوجوان
سیاست کشاندن استعدادهای کودکان و نوجوانان به سمت مسائل دینی البته تنها منحصر به حوزه علمیه قم نیست.

خبرگزاری مهر در گزارش خود از هفتمین‌آیین تجلیل از نوگلان حسینی (پنج شنبه ۲۸ آذر) با اشاره به رشد ۲۲۴ درصدی نسبت به دوره قبل به حضور هفت هزار مداح نوجوان در این دوره از رقابت‌ها اشاره کرد.

در این مراسم معاون پرورشی وزارت آموزش و پرورش پیشنهاد داد اتاق فکری برای پی‌گیری استعدادها شکل بگیرد و رئیس سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران که بودجه مناسبی برای کارهای فرهنگی دارد (۴ درصد بودجه شهرداری تهران) گفت: "ما از هیچ نوع حمایت و برنامه‌ریزی کوتاهی نمی‌کنیم و شما هم این را از ما مطالبه کنید. برنامه‌ریزی شوند تا دانش آموزان از اساتید درجه اول قرائت و مبانی اعتقادی شیعه استفاده کنند."

اگر بخشی از تاکید و انتقاد حوزه‌های علمیه و نهادهای مذهبی به وضعیت آموزش کودکان و نوجوانان را به دغدغه‌های ایدئولوژیک موجود در حوزه‌های علمیه راجع بدانیم، بخشی دیگر از این دغدغه‌ها را می‌توان به بیکاری روحانیونی نسبت داد که از تحصیلات دوره‌های اولیه در حوزه‌ها فارغ شده‌اند، اما بازار کاری برای آنها فراهم نیست.

حوزه علمیه البته از چند سال قبل و با پیشنهاد بودجه‌ای برای این گروه از وعاظ به چاره‌جویی این مشکل پرداخت.

در بودجه سال ۱۳۹۲ رقمی برابر ۱۲۸ میلیاردتومان برای حق بیمه طلاب و روحانیون غیرشاغل در نظر گرفته شده است. این رقم در بودجه پیشنهادی دولت به مجلس در سال ۱۳۹۳ با ۲۰ درصد افزایش نسبت به سال قبل به رقم ۱۵۳ میلیارد تومان رسیده است.

علاوه بر این بودجه امسال شورای عالی حوزه های علمیه نیز نزدیک به ۲۸۰میلیارد تومان است. در کنار این بودجه باید بودجه پیشنهادی دولت در بخش سند تحول بنیادین آموزش و پرورش راهم مورد اعتنا قرار داد. رقم این بخش در بودجه سال آینده ۲۵۰ میلیارد تومان است. بخشی که به نظر می رسد با ماموریت‌های حوزه علمیه قم در این زمینه همخوانی دارد و می تواند بخشی از آن صرف به کارگیری نیروهای حوزوی در ساختار آموزش و پرورش شود.

بودجه ستادی آموزش و پرورش در سال آینده ۳۳۱ میلیارد تومان است اما بودجه این نهاد در استان‌ها ۱۸ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان است که به نوعی بخشی مهم ازبودجه جاری دولت را به خود اختصاص داده است. برنامه ریزی برای جذب این بودجه و ایجاد اشتغال برای برخی از روحانیون بیکار می‌تواند یکی از هدف‌های معاونت تبلیغات حوزه علمیه قم باشد که در قالب طرح‌های مدارس امین در سراسر کشور حالت جدی‌تری به خود گرفته است.

به نظر می‌رسد حساسیتی که در نظام و کلیت فضای رسمی جامعه نسبت به طبقه روحانیون وجود دارد و هراس رسانه‌های منتقد از واکنش‌های روحانیون سبب شده است تا در عمل این طرح همچنانکه چند سالی است آرام آرام به بدنه آموزش و پرورش نفوذ کرده است، به سیر رشد خود ادامه دهد.

تجربه سی سال گذشته حضور حوزه در دانشگاه به اعتراف اکثر کارشناسان، تجربه‌ای کم توفیق بوده است.

موفقیت یا عدم توفیق این طرح هنوز مشخص نیست. سخنان معاون تبلیغ و‌ آموزش‌های کاربردی حوزه‌های علمیه خود تاکیدی است بر تردید‌ها در این زمینه که گفته بود: " ... با وزیر آموزش و پرروش(حمیدرضا حاجی بابایی) جلسه داشتیم؛ به ایشان گفتم که اگر می‌خواهید، حوزه به کمکتان بیاید... بخشی از فضاهای آماده خود را در اختیار حوزه بگذارید تا ببینید مدل تربیتی آن جواب می‌دهد یا خیر".