آرمان‌شهر در اندیشه یهود 2

3-3. کارویژه‌‌های سیاستگذاری

سومین دسته از کارویژه‌‌های نظام سیاسی، مربوط به برونداد‌های نظام یعنی نمود‌های اجرایی فرایند سیاسی است. این کارویژه‌ها را کارویژه‌‌های سیاستگذاری می‌خوانیم که در واقع، همان اثرات اساسی وارد بر جامعه، اقتصاد، و فرهنگ هستند. این بروندادها، در واقع انواع سیاست‌‌های عمومی است که دولت برای دستیابی به اهدافش اتخاذ می‌کند؛ آنچه مربوط به استخراج، توزیع و تنظیم منابع در یک جامعه توسط حکومت است.

1-3-3. استخراج منابع

منظوراز استخراج منابع، چگونگی به دست آوردن احتیاجات و خواسته‌‌های مادی لازم برای رفع نیاز‌های جامعه است. مسلماً وقتی قوم یهود، در حکومت آرمانی خود مشکلی را از جهت دولت و اقدامات آن در حکومت ماشیح نمی‌بینند، دربارة برآورده‌شدن خواسته‌ها و نیازها و آنچه که نیاز مردم آن دوران را تامین می‌کند نیز کمبودی احساس نمی‌کنند؛ به طوری‌که برقراری صلح و امنیت که از برونداد‌های نظام و از نیاز‌‌های عمدة مردم است، به بهترین گونه در آن زمان تامین می‌شود؛ چنان‌که آمده است: آن روز، برای ایشان با حیوانات صحرا و مرغان هوا و حشرات زمین، عهد خواهم بست و کمان و شمشیر و جنگ را از زمین خواهم شکست و ایشان را به امنیت خواهم خوابانید.[61]

آنچه در کتب عهد عتیق بیان شده دلیل این مدعا است. در هر حال، گروهی از اندیشوران یهودی، بر جنبة معنوی حکومت آرمانی تاکید داشته‌اند؛ اما برای ایجاد امیدواری در عموم مردم، از بیان نعمت‌های مادی آن دوران غفلت نورزیدند. البته افسانه‌ها و اسطوره‌هایی نیز در این رابطه بین یهودیان شایع شده است. در پیشگویی‌‌های عاموس دربارة وفور نعمت آمده است: ایشان، شهر‌های مخروب را بنا کرده، در آن‌ها ساکن خواهند شد. تاکستان‌ها غرس کرده، شراب آن‌ها را خواهند نوشید و باغ‌ها ساخته، میوه آن‌ها را خواهند خورد.[62]

این امر، دلیل اعتقاد یهودیان به آبادانی و سرسبزی اسرائیل در آن دوران است. در حزقیال نیز آمده است: شما را از تمام ناپاکی‌ها و پلیدی‌هایتان نجات می‌دهم. غله را بارور نموده و آن را زیاد خواهم کرد و دیگر برای شما قحطی قرار نخواهم داد.[63] در برخی متون هم نعمت‌ها را بر‌شمرده و بدین وسیله، وفور نعمت آن دوران را به بنی‌اسرائیل گوشزد می‌کند؛ چنان که آمده است:

خرمن شما، به قدری زیاد خواهد بود که کوبیدن آن، تا هنگام چیدن انگور ادامه خواهد داشت. و انگور شما به قدری فراوان خواهد بود که چیدن آن، تا کاشتن بذر طول خواهد کشید. خوراک کافی خواهید داشت و در سرزمین شما، صلح و آرامش خواهم بخشید و شما با خاطری آسوده به خواب خواهید رفت.[64]

بر این اساس، وضعی که جهان تحت نظر ماشیح خواهد داشت، به بهترین وجه توصیف شده است. نیروی باروری طبیعت، تا میزانی شگفت‌انگیز و معجزه‌آسا فزونی خواهد یافت. در این میان، دربارة چگونگی بعضی محصولات نیز توصیفاتی در کتب یهود یافت می‌شود. در دوران ماشیح، انسان، یک حبه انگور را با گاری یا قایق می‌آورد و آن را گوشه خانه خود می‌گذارد و از آن به قدر یک خم بزرگ، آب انگور می‌گیرد و بقایای آن را در آشپزخانه می‌سوزاند و یک حبه انگور که سی پیمانه شراب ندهد، یافت نخواهد شد.[65]

آن زمان، غلات نیز سریع رشد می‌کنند، همچون درختان که ظرف مدتی کوتاه میوه خواهند داد. به نقل از ربی یوسه آمده است: در زمان ماشیح، غلات، در پانزده روز به عمل خواهد آمد و درختان، در مدت یک ماه میوه خواهند داد.[66] یا چنان‌که گفته می‌شود: در لبنان، گندم‌ها به خواست خدا، به بلندی درخت خرما خواهند شد و باد، برای پربار و مرغوب شدن آن خواهد وزید، و دانه‌‌های گندم، مانند دو قلوه گاو، بزرگ و درشت است.[67]

حتی گفته می‌شود: در جهان ماشیح، در سرزمین اسرائیل، گرده‌هایی از عالی‌ترین آرد و پارچه‌هایی از نفیس‌ترین پشم در زمین خواهد رویید.[68] در حزقیال نیز مواردی این چنین ذکر شده است: درختان را وادار می‌کند هر ماه میوه آورند و انسان از آن میوه‌ها می‌خورد و شفا می‌یابد. بر لب آن نهر ]نهری که در اورشلیم جاری است و هر کس، به واسطة آن، شفا خواهد یافت[ در این طرف و آن طرف، هر نوع درخت خوراکی خواهد رویید که برگ آن، پژمرده نخواهد شد و میوه‌اش تمام نخواهد گشت و هر ماه، میوه‌ای تازه خواهد آورد؛ زیرا آبش از مَقدِس جاری می‌شود و میوة آن، برای خوراک و برگ آن، برای علاج و شفا خواهد بود».[69]

علاوه بر این موارد که وفور نعمت و آبادانی را بیان می‌کند، دربارة استفاده از معادن و ذخایر آن‌ها نیز مطالبی ذکر شده است. در کتاب طوبیت آمده است: اقوام بسیاری، به نام خداونداز جا‌های دور با دست‌‌های پرخواهندآمد. بنی‌اسرائیل، شکوهمند خواهد شد.[70] و در ادامه آمده است: زیرا اورشلیم با یاقوت کبود، زمرد و سنگ‌‌های گرانبها بنا خواهد شد، و دیوارها، برجها و حصار‌های آن، از زر ناب خواهد بود. خیابان‌های اورشلیم، از یاقوت کبود و آتشی و سنگ‌های اوفیر مفروش خواهد گردید.[71]

در کتاب اشعیا نیز این گونه آمده است: اینک، من سنگ‌های تو را از سنگ سرمه نصب خواهم کرد و بنیاد تو را با سنگ‌های یاقوت کبود خواهم نهاد. شیشه‌‌های پنجره‌هایت را از لعل، دروازه هایت را از سنگ‌های یاقوت آتشی و تمام حدودت را از سنگ‌های گران‌قیمت خواهم ساخت.[72]

پس منابع زمینی در حد فراوان استخراج شده و مورد استفاده قرار می‌گیرند.در دین یهود، علاوه بر این موارد، نکاتی دیگر نیز دربارة گسترش منابع و وفور آن‌ها ذکر شده است که همگی بر گسترش رفاه و آسایش تکیه دارند. البته باید گفت وعده‌‌های بعضی از ربانیون دربارة بعضی از موارد، همچون لباس‌های دوخته و نان‌های پخته که زمین تولید خواهد کرد یا مواردی شبیه این، تعبیرهایی کاملاً مجازی هستند که بر آسان شدن تحصیل معاش در آن دوره دلالت دارند و همگی، به دنبال نشان دادن وفور نعمت و گسترش رفاه در آن زمان است.

2-3-3. عملکرد تنظیمی و توزیعی

در این عملکرد، تقسیم منابع و اعمال کنترل بر رفتار افراد و گروه‌های موجود در جامعه، مورد توجه قرار می‌گیرد. دربارة تنظیم و توزیع منابع بر اساس آنچه که از عدالت و مساوات ماشیح ذکر شده است، بعید به نظر می‌رسد منابع به خوبی کنترل نشود؛ بلکه با وجود چنین حکومتی، به اعتقاد یهود، دیگر نه تنها بی‌عدالتی در رابطه با مردم وجود ندارد؛ بلکه منابع نیز با کنترل حکومت تنظیم می‌شود.

خود ماشیح و یاران او در نقاط مختلف جهان با عدالت و درستکاری در جهت سعادت و رفاه مردم می‌کوشند و به خوبی بر رفتار افراد و گروه‌ها و به‌ویژه کارگزاران حکومت، در جهت هرچه بهتر شدن اوضاع رفاهی مردم نظارت دارند: « بلکه بر اساس عدالت، حکم می‌کند و داد ضعیفان را می‌ستاند».[73]

پس به واسطة برنامه‌ریزی ماشیح، امور به خوبی و از جهات مختلف تنظیم و کنترل شده و بین همة امت‌ها تقسیم می‌گردد، تا هیچ گله و شکایتی صورت نگیرد و همه، از نعمات الهی بهره‌مند شوند. در اشعیا آمده است: تو را حفظ کرده، عهد قوم خواهم ساخت، تا زمین را مأمور سازی و نصیب‌های خراب شده را تقسیم کنی.[74] بنابراین علاوه بر گسترش و وفور منابع زمینی، این منابع، به خوبی بین همه مردم جهان توزیع می‌گردد و همه، از این الطاف الهی بهره‌مند می‌شوند.

نتیجه

بنابر آنچه که از متون یهود حاصل شد، در این دین، توجه ویژ‌ه‌ای به مسألة ظهور موعود و حکومت او وجود دارد و همواره طی سال‌های طولانیِ آوارگی و مشکلات، این مسأله توسط علمای دین یهود مورد تاکید قرار گرفته و همواره یهودیان را به آیند‌ه‌ای روشن نوید داده است. در این پژوهش، سعی شد به حکومت آرمانی یهود که با ظهور ماشیح آغاز گردیده و به بهبود اوضاع و احوال مردم جهان، به ویژه یهودیان منجر شده و در نهایت، سکونت در سرزمین موعود و رسیدن به سعادت را دنبال می‌کند، بپردازیم؛ چرا که مطابق متون یهود، این دوران، همراه صلح و امنیت، و فور نعمت و گسترش رحمتِ خدای بنی‌اسرائیل بر آدمیان است.

یهودیان، در انتظار چنین دور‌ه‌ای به سر می‌برند و از ابتدای تاریخ خود تا کنون، همه گونه رنج و حقارت را برای رسیدن به چنین دور‌ه‌ای تحمل کرده‌اند. آنان، این آرزو را همیشه با خود همراه کرده‌اند که روزی بیاید که موعود یهود آن‌ها را از همة سختی‌‌های تاریخ رهانیده و در سرزمین خودشان، سکونت دهد.

منابع

[36]. همان، پساحیم، 50الف.

[37]. عبدالوهاب المسیری، دائرة المعارف یهود، ص319.

[38]. عهد عتیق، اشعیا. باب9، بند4.

[39]. عهد عتیق، اشعیاء، باب65، بند 23 و 25.

[40]. عهد عتیق، اشعیاء، باب11، بند 1 و9.

[41].پیروز سیار، کتابهایی از عهد عتیق، تهران، نشر نی، 1380ش، ص680.

[42]. عهد عتیق، مزمور85، بند 8 و 12.

[43]. همان، مزامیر، مزمور96، بند 10 تا 13.

[44]. جولیوس کرینستون، انتظار مسیحا در آیین یهود، ص97.

[45]. منظور همان دوره آخرالزمان است.

[46]. ایمانوئل شوحط، ماشیح: ناجی جهان، ص17.

[47]. همان.

[48]. عهد عتیق، اشعیاء، باب11، بند9.

[49].سید مرتضی عسکری، « امام مهدی در آیینه ادیان»، مجموعه سخنرانی‌های اجلاس مقدماتی بررسی ابعاد وجودی، ج1، ص63.

[50]. عهد عتیق، صفنیا، باب3، بند9.

[51]. جولیوس کرینستون، انتظار مسیحا در آیین یهود، ص26.

[52]. عهد عتیق، اشعیأ، ، باب60، بند21.

[53]. همان، مزامیر، مزمور، 37، بند29.

[54]. همان، عزرا، باب7، بند28.

[55]. دوم بارک، باب1، بند30.

[56]. منظور هفت روز آفرینش جهان است.

[57]. جولیوس کرنستون، انتظار مسیحا در آیین یهود، ص57.

[58]. ایمانوئل شوحط، ماشیح، ناجی جهان، ص17.

[59]. عهد عتیق، اشعیاءنبی، باب4، بند31.

[60]. همان، اشعیا، باب11، بند4.

[61]. همان، هوشع، باب2، بند18.

[62]. عهد عتیق، پیشگویی‌های عاموس، باب9، بند 14 و 15.

[63]. ایمانوئل شوحط، ماشیح، ناجی جهان، ص17.

[64]. عهد عتیق، سفر لاویان، باب26، بند 5 تا 7..

[65]. عهد عتیق، کتوبوت، باب 111.

[66]. آبراهام کهن، خدا ـ جهان ـ انسان و ماشیح در آموزه‌های یهود، ص265.

[67]. مظفرالاسلام خان، نقد و نگرشی بر تلمود، محمدرضا رحمتی، قم، دفتر تبلیغات اسلامی قم، 1369، ص 63.

[68]. عهد عتیق، کتوبوت، 111ب.

[69]. عهد عتیق، حزقیال، باب47، بند12.

[70]. جولیوس کرینستون، انتظار مسیحا در آیین یهود، ص43.

[71]. همان.

[72]. عهد عتیق، اشعیاء، باب54، بند 11 و 12.

[73].عهد عتیق، اشعیا، باب11، بند5.

[74]. لطف الله صافی گلپایگانی، وابستگی جهان به امام زمان عجل الله تعالی فرج شریف ، مجموعه امامت و ولایت، ج2، ص38.

سعیده معین نجف آبادی

منبع: ماهنامه انتظار موعود ش 26