اماکن زیارتى منتسب به امام زمان (عج) در ایران و جهان

چند نکته درباره‏ی مسجد سهله‏

1- امام صادق (علیه‏السّلام) می‏فرماید: ((هنگامی که حضرت قائم (علیه‏السّلام) وارد کوفه شود، فرمان می‏دهد که چهار مسجد آن را خراب کنند تا به پایه‏های نخستین برسد.)).(81)

منظور از مساجد چهارگانه، مسجد کوفه، مسجد سهله، مسجد زید و مسجد صعصعه است.(82)

2- امام صادق (علیه‏السّلام) در مورد پایه‏های اوّلیّه‏ی مسجد سهله می‏فرماید: حدّ مسجدالسّهلة الرّوحا(83)؛ حدّ مسجد سهله، ((روحا)) است.

مرحوم کلینی، این حدیث را به این تعبیر نقل کرده: ((روی أنَّ مسجدالسهلة حدّه إلی الروحا؛(84) روایت شده که حدّ مسجد سهله تا روحا است.)).

علاّمه‏ی مجلسی فرموده: ((اکنون ((رَوْحا)) جای شناخته شده‏ای نیست، ولی مفهوم حدیث آن است که حدود مسجد سهله بیش از محدوده‏ی فعلی است.)).(85)

یاقوت می‏نویسد: ((رَوْحا، یکی از روستاهای رحبه است.)).(86)

و در جای دیگر می‏نویسد: ((رَحْبَه، یکی از محلاّت کوفه است.)).(87)

روی این بیان، مسجد سهله، در عصر ظهور، بسیار وسیع‏تر از وضع فعلی آن خواهد بود.

3- اعمال مسجد سهله، بسیار فراوان است. مقداری از آن‏ها از امام صادق (علیه‏السّلام) و مقداری دیگر از حضرت خضر (علیه‏السّلام) روایت شده است.(88)

4- مهم‏ترین عمل مسجد سهله، دو رکعت نماز تحیّت مسجد است که امر شده میان نماز مغرب و عشاء خوانده شود.(89) شیخ طوسی، به استحباب آن فتوا داده است.(90)

5- در مورد شب چهارشنبه، سندی از معصوم (علیه‏السّلام) به دست ما نرسیده است(91)، جز این که سیّد ابن طاووس فرموده:

اگر خواستی به مسجد سهله بروی، آن را در میان مغرب و عشاء قرار بده، در شب چهارشنبه، و آن، افضل از دیگر وقت‏ها است.(92)

سیّد ابن طاووس، برای فرمایش خود، سندی نقل نکرده، ولی هرگز احتمال این معنا نمی‏رود که بدون سند آن را گفته باشد. لذا احتمال این معنا هست که سندی در دست او بوده که به دست ما نرسیده است.(93)

6- محدّث نوری فرموده: ((امّا مستند چهل شب، همان عمومات است.)).(94)

منظور از عمومات، روایاتی هستند که حکایت از قداست عدد چهل می‏کنند.(95)

پی نوشت ها:

38) اقبال الأعمال، ص 645؛ بحارالأنوار، ج 100، ص 447؛ کلمةالإمام المهدی، ص 301؛ صحیفةالمهدی، ص 50.

39) نجم ثاقب، ص 612؛ جنّةالمأوی، ص 48؛ بحارالأنوار، ج 53، ص 234؛ فوائد رضویّه، ص 678؛ المختار من کلمات الامام المهدی، ج 1، ص 357.

40) دارالسلام، ج 4، ص 426؛ نجم ثاقب، ص 618؛ جنةالمأوی، ص 55؛ بحارالأنوار، ج 53، ص 240.

41) برخی از کرامات‏اش را محدّث نوری در دارالسلام، ج 2، ص 196، آورده است.

42) جنةالمأوی، ص 61؛ بحارالأنوار، ج 53، ص 245؛ دارالسلام، ج 4، ص 421؛ المصطفی والعترة، ج 17، ص 218.

43) العبقری الحسان، ج 1، ص 103.

44) همان، ج 1، ص 113.

45) دارالسلام، عراقی، ص 304.

46) همان، ص 331.

47) العقبری الحسان، ج 1، ص 104.

48) همان، ج 1، ص 107.

49) دارالسلام، عراقی، ص 313.

50) العبقری الحسان، ج 1، ص 98.

51) همان، ج 1، ص 122.

52) دارالسلام، ج 4، ص 421.

53) نجم ثاقب، ص 499؛ جنةالمأوی، ص 135؛ بحارالأنوار، ج 53، ص 309.

54) العبقری الحسان، ج 2، ص 200.

55) جنةالمأوی، ص 61؛ بحارالأنوار، ج 53، ص 245؛ دارالسلام، ج 4، ص 421؛ المصطفی والعترة، ج 17، ص 222؛ المختار من کلمات الإمام المهدی، ج 1، ص 414.

56) أبواب الهدی، مقدمه، ص 46.

57) آثار شگفت این تشرّف و دریافت این پیام و انقلاب روحی و تغییر خط مشی آن عالم فرزانه را در کتاب ارزش‏مند مکتب تفکیک از استاد محمدرضا حکیمی ملاحظه فرمایید.

58) نجم ثاقب، ص 624؛ دارالسلام، ج 4، ص 421؛ جنةالمأوی، ص 59؛ بحارالأنوار، ج 53، ص 243.

59) منتقم حقیقی، ص 428.

60) شهاب شریعت، ص 292؛ قبسات، ص 110.

61) مهرتابان، ص 147؛ دیدار یار، ج 3، ص 342؛ شیفتگان حضرت مهدی، ج 1، ص 220.

62) پرواز روح، ص 62؛ ملاقات با امام زمان، ج 1، ص 150.

63) کُمله، نام محلّی در نواحی لنگرود، در استان گیلان است.

64) سیمای آفتاب، ص 327؛ ره توشه‏ی مهدی یاوران، ص 160.

65) شیفتگان حضرت مهدی، ج 1، ص 269.

66) سرمایه‏ی سخن، ج 1، ص 611؛ ره توشه‏ی مهدی یاوران، ص 164.

67) شیفتگان حضرت مهدی، ج 2، ص 177، توجّهات ولی عصر به علما و مراجع، ص 51.

68) آیةالله غروی، از حسنات دهر و شخصیّت‏های برجسته‏ی عصر است. او، در نقل مطالب، بسیار احتیاط می‏کند. نظر به این که این دو مورد، متضمّن رؤیت نبود، در اثر تقاضای نگارنده نقل فرمودند.

69) در امتداد فقاهت، ص 116.

70) شرح حال ایشان، به طور فشرده، در کتاب نامداران تاریخ، ج 2، ص 307، آمده است.

71) ما، شرح این ماجرا را در اجساد جاویدان، ص 42، به نقل از یکی از فضلای نجف اشرف آورده‏ایم.

72) آیةالله توحیدی فرمودند: ((متن ندا به این تعبیر بود: ((إذا ترید تشوف الحجّة، تعال بالسّهلة.)).

73) العبقری الحسان، ج 1، ص 126.

74) همان، ج 1، ص 120.

75) شیفتگان حضرت مهدی، ج 2، ص 170.

76) کلمة الإمام المهدی، ج 1، ص 564؛ آثار الحجّة، ج 1، ص 134؛ گنجینه‏ی دانشمندان، ج 1، ص 222؛ عنایات حضرت مهدی موعود به علما و مراجع تقلید، ص 110.

77) سرّ دلبران، ص 273.

78) با توجّه به این که این پیغام، چند روزی پس از شهادت سیّد محمّد حسن، فرزند دل‏بند آیةاللّه اصفهانی، صادر شده، تاریخ صدور آن 1349 ه خواهد بود.

79) کیفیّت نماز امام عصر (علیه‏السّلام) در مفاتیح آمده است؛ نیز ر.ک: فصلنامه‏ی انتظار، ش 5، ص 337.

80) سینای معرفت، ص 129.

81) غیبت شیخ طوسی، ص 475؛ بحارالأنوار، ج 52، ص 333.

82) روزگار رهایی، ج 2، ص 656.

83) کامل الزیارات، ص 25؛ بحارالأنوار، ج 100، ص 440؛ مستدرک‏الوسائل، ج 3، ص 416.

84) کافی، ج 3، ص 495؛ وسائل‏الشّیعة، ج 5، ص 267.

85) مرآت العقول، ج 15، ص 491.

86) معجم البلدان، ج 3، ص 76.

87) همان، ص 33.

88) المزار الکبیر، ص 138-140.

89) روایت دوازدهم.

90) مصباح المتهجد، ص 747.

91) بحارالأنوار، ج 53، ص 325.

92) مصباح الزّائر، ص 105؛ بحارالأنوار، ج 100،ص 445.

93) در این جا می‏توانیم از روایت مسجد مقدّس جمکران بهره بجوییم، طالبین به فصلنامه‏ی انتظار، ش 5، ص 353 مراجعه فرمایند.

94) نجم ثاقب، ص 845.

95) چهل نمونه از این احادیث را در مقدّمه‏ی کتاب ((چهل حدیث پیرامون یوسف زهرا)) آوردیم و چهل منبع برای حدیث ((مَنْ حَفِظَ علی أُمّتی أربعین حدیثاً...)) ذکر کردیم. [ص 5 - 16].

منبع: ماهنامه انتظار موعود - شماره 6