مبحث بیستم طرح صالحین: ايمان و علم در نگاه امام باقر (ع)

امام محمد باقر (ع) تقریبا آغاز مرحله دوم از مراحل فعالیت پیشوایان را ، بنابر تقسیمی که در بحث از مراحل فعالیت امامان کردیم و آن را ادامه دادیم ، تشکیل می دهد .

بالجمله اگر پیشوایان مرحله نخستین وظیفه نگاهداشت اسلام را از خطرصدمه انحراف ، و مصونیت اسلام را به عنوان قانونگذار تحقق بخشیدند ، کوششهای پیشوایان مرحله دوم با فعالیت امام باقر (ع) آغاز گردید و برتری فعالیت آن بزرگوار این بود که به توده شیعه شکلی تفصیلی و خاص داده و آن را به حرکت در آورد ، البته در چهار چوب تفصیلی مختص بخود . این توده شیعی ، به عنوان توده مؤمن و نگاهدارنده خط حقیقی اسلام شناخته میشد و به عبارت دیگر همه کوشش امام این بود که به شیعه شکلی مخصوص بدهد وخصوصیات آنرا مشخص کند و آن گروه را بعنوان گروه مؤمن و حافظ خطحقیقی اسلام بشناساند .

تفاوت میان این دو مرحله آن بود که پیشوایان مرحله نخستین معنای تشیع را در نطاقی تنگ و مخصوص آشکار کردند زیرا آنان به چاره گری هدف

مهم خود یعنی محافظت اسلام از صدمه انحراف توجه داشتند در حالیکه پیشوایان مرحله دوم ، بخصوص امام باقر (ع) فراز آمدند تا شیعه را بشکل حقیقی آن در آورند و در سطح عام ، چهار چوبی تفصیلی و دربرگیرنده به گروه شیعه بدهند و برنامه اش را تنظیم کنند . معنای این سخن آن نیست که پیشوایان مرحله نخستین برای ظاهر ساختن توده شیعه کاری نکردند ، بلکه فعالیت آنان در این زمینه فعالیت ثانوی و ایجاد نظم مخصوص بود و این فعالیت در سطحی خاص توسط امام علی (ع) صورت گرفته بود و امثال سلمان پارسی و ابوذرغفاری و عمار بن یاسر و مالک اشتر و دیگران از شیعیان او بودند .