امامت از اصول دين است يا فروع دين؟

با سلام و صلوات بر محمد و آل محمد

پرسش: چرا شیعیان امامت را جزو اصول دين مى دانند در حالى كه اهل سنت قائل اند، امامت جزو فروع دین است؟

پاسخ: بزرگانى از علماى اهل سنت، نظير ملاسعد تفتازانى در «شرح عقايد نسفى» و حميدى در «جمع بين الصحيحين» از پيغمبر خدا (صلی الله علی و آله) نقل كرده اند: «هر كسى كه بميرد و امام زمان خود را نشناخته باشد به درستى كه مانند مردمان زمان جاهليت مرده است».⁽¹⁾ اگر امامت جزو فروع دين بود، آيا پيغمبر مى فرمود: كسى كه از امام زمان خود شناخت نداشته باشد و از دنيا برود به طريق اهل جاهليت مرده است؟ بديهى است كه عدم معرفت و شناخت موردى از فروع دين، موجب تزلزل دين و مردن به سبك جاهليت نخواهد شد. پس مطابق اين برداشت، امامت بايد جزو اصول دين باشد كه عدم شناخت آن باعث مردن به شيوه جاهليت مى گردد.

به همين دليل است كه علمايى چون قاضى بيضاوى ـ مفسر معروف اهل سنت ـ در كتاب «منهاج الاصول» با صراحت مى گويد: «امامت، از بزرگترين موارد اصول دين است كه مخالفت با آن موجب كفر و بدعت مى گردد».⁽²⁾ ملا على قوشچى نيز در «شرح تجريد مبحث امامت» مى گويد «امامت، رياست بر عموم مردم در امور دين و دنيا به طريق خلافت پيغمبر است». ⁽³⁾ قاضى روزبهان نيز مى گويد: «در نزد اشاعره، امامت همان خلافت رسول الله (ص) در بر پايى دين و حفظ حوزه ملت اسلام است. به طورى كه متابعت او بر جميع امت واجب است». ⁽⁴⁾

لذا عقیدهٔ اصلی بلکه اصلی ترین عقیدهٔ شیعه این است که: «لَوْ خَلَتِ الاَرْضُ ساعَةً بِغَیْرِ حُجَّةٍ لَساخَتْ بِاَهْلِها». یعنی: اگر زمین لحظه ای از حجت خالی باشد اهل خود را فرو خواهد برد. از این رو شیعه معتقد است اولین بشر روی زمین باید حجة الله باشد تا بر افراد پس از او حجت تمام باشد، چنانچه آخرین فردی هم که از دنیا می رود باید حجة الله باشد تا کسی بدون حجت نمانده باشد و در فاصلهٔ اولین و آخرین انسان، تمام مردم نیز به حجة الله نیاز دارند و این همان است که امام صادق(علیه السلام) فرمود: «اَلْحُجَّةُ قَبْلَ الْخَلْقِ وَ مَعَ الْخَلْقِ وَ بَعْدَ الْخَلْقِ». یعنی قبل از مردم و با مردم و پس از مردم حجت خدا هست.⁽⁵⁾

آيا امام و امامتى با اين ويژگى ها كه رياست عامه مسلمين را به عهده داشته باشد و اطاعتش بر همه واجب و در هر زمانى فقط يك نفر اين مسئوليت را بر عهده داشته باشد، و جميع صفات حميده و اخلاق پسنديده، علم، زهد، تقوى و شجاعت را دارا باشد و علاوه بر اين، هم معصوم و هم به وسيله رسول الله منصوب پرورگار باشد به طورى كه عدم شناختش مردن به سبك جاهليت مى باشد، نبايد جزو اصول دين باشد؟!! آيا تمام انحرافاتى كه در امت واقع شد، حول مسأله امامت نبود؟!

پی نوشت ها