گوهری گرانبها
جمعه 25 اسفند 1391 10:58 AM
پروفسور ارتور اپهام پوپ ایران شناس معاصر و مشهور آمریكایى كه كتاب مشهود او تحت عنوان "بررسى هنر ایران" در شش جلد قطور تدوین شده و شهرت جهانى دارد راجع به عظمت صنعت معمارى و كاشی كارى مسجد شیخ لطف الله چنین نوشته است:
. شاه عباس بزرگ این مسجد را به افتخار پدر زن خود شیخ لطف الله كه یكى از پیشوایان عالیقدر آن زمان بود بر روى خرابههایى كه از بقایاى مسجد قدیمى به جا مانده بود بنا كرد. در حقیقت میدان بزرگى كه قصر باشكوه عالى قاپو در یك طرف آن قرار داشت به چنین گوهرى گرانبها در برابر خود احتیاج داشت و شاید همین نكته شاه عباس را بر آن داشت تا با ساختن این بنا كه به سختى مىتوان آن را محصول دست بشر دانست زیبایى میدان را به كمال رساند.
در ساختمان این مسجد بار دیگر استادى و مهارت هنرمندان ایرانى یك مسئله مشكل را حل كرده است بدین معنى كه چون مسجد در ضلع شرقى میدان واقع است و خواه، ناخواه در ورودى مسجد به سمت مشرق میدان خواهد بود. اگر بنا بود مسجد را نیز به همین جهت مىساختند كار جهت یابى از لحاظ قبله مختلف مىشد. در اینجا با ایجاد یك راهرو كه از ابتداى مدخل مسجد به سمت چپ و سپس به سمت راست مىچرخد بر این مشكل فایق آمدهاند یعنى اگرچه ساختمان مسجد در مشرق است و از نماى خارجى آن چنین بر مىآید كه دیوار جبهه آن در جهت شمال به جنوب است لكن در همین محراب دیوار بنا شده كه به سوى قبله است و وقتى به عظمت این فكر پى مىبریم كه در بیرون مسجد اثرى از كژى و زاویه به چشم نمىخورد، اما به مجرد ورود ناچاریم قبول كنیم كه صحن نسبت به نماى خارجى پیچشى دارد در صورتى كه گنبد كوتاه این مسجد به علت مدور بودن جهت یا زاویه مخالفى نشان نمىدهد.
پوپ در مورد این مسجد نوشته است: كوچك ترین نقطه ضعفى در این بنا دیده نمى شود، اندازه ها بسیار مناسب، نقشه طرح بسیار قوى و زیبا و به طور خلاصه توافقى است بین یك دنیا شور و هیجان و یك سكوت و آرامش با شكوه كه نماینده ذوق سرشار زیباشناسى بوده و منبعى جز ایمان مذهبى و الهام آسمانى نمى تواند داشته باشد.
این گنبد یكى از زیباترین گنبدهاى اصفهان است كه از طرفى به خاطر عظمت و از طرف دیگر بر اثر تزییناتى كه از زمینه كرمى (Cafe ou lait) با نقش و نگارهایى به رنگ آبى سیر تشكیل مىشود نظر هر بینندهاى را به خود جلب مى كند.
