قبض‌هاي بانکي را مي‌تواني با کمک آن پرداخت کني. دورکاري با وجود اين وسيله بسيار آسان‌تر مي‌شود. چند لحظه استفاده از آن، شما را از وقت تلف کردن در ترافيک مي‌رهاند، اگر از نوع«همراه» باشد، مي‌تواني با آن به همه جا بروي، حتي به دنياي اينترنت! اين امکان را به تو مي‌دهد که بازي کني، عکس بگيري و خلاصه ساعت‌ها سرگرم باشي.
با همه اين حرف‌ها، تلفن هنوز کارکرد سنتي و اصلي خود را حفظ کرده است؛ وسيله‌اي براي صحبت‌هاي گاه و بي گاه با اقوام و آشنايان، که به خوبي مي‌تواند جاي ديدارهاي رودر رو را پر کند.
هر ايراني، دو خط تلفن!
اواخر فروردين ماه سال جاري، زماني که وزير وقت ارتباطات و فناوري اطلاعات، براي پاسخگويي به سوال نمايندگان در مجلس حضور يافته بود، در بخشي از سخنانش گفت: امروز 54 ميليون مشترک فعال تلفن همراه در ايران وجود دارد و 89 ميليون خط تلفن همراه واگذار شده است که با احتساب خطوط تلفن ثابت، در حال حاضر به ازاي هر فرد ايراني دو خط تلفن فعال در کشور وجود دارد.
تقي پور با بيان اين که سال گذشته 1100 ميليارد دقيقه مکالمه در کشور انجام گرفته، گفت: به صورت ميانگين مردم هر روز 3 ميليارد دقيقه با تلفن همراه صحبت کرده‌اند و 98 درصد اين مکالمات موفق بوده است. به عبارت ديگر، هر يک از کاربران تلفن همراه، روزانه به طور ميانگين 50 دقيقه مکالمه انجام مي‌دهد که اگر ميزان استفاده از تلفن ثابت را هم به آن بيفزاييم، با رقمي سرسام آور مواجه خواهيم شد.
شايد در نگاه اول به نظر برسد که اين آمار، وحشتناک است و مثل برخي اتفاقات ناخوشايند ديگر که معمولا کشورهاي جهان سوم، رتبه‌هاي اول وقوع آن را براي خودشان ثبت کرده اند، اين همه وقت گذراني با تلفن هم پديده‌اي جهان سومي است و بايد زنگ‌هاي خطر را براي مردم و مسئولان ما به صدا در بياورد. اما نگاهي به آمار جهاني نشان مي‌دهد که اين فرضيه درست نيست.
تلفن، محبوب‌ترين رسانه‌جهان
به نوشته روزنامه «ديلي نيوز»، چاپ آگوست 2012 ميلادي، مطابق آخرين نتايجي که از بررسي يک جامعه آماري 5000 نفره از 8 کشور آمريکا، انگلستان، چين، هند، کره جنوبي، آفريقاي جنوبي، اندونزي و برزيل به دست آمده است، 84 درصد از مردم نمي‌توانند حتي يک روز را هم بدون تلفن همراهشان سپري کنند. از هر 4نفر، يک نفر هر نيم ساعت يک بار، تلفن همراهش را چک مي‌کند و از هر 5 نفر، يک نفر هر10دقيقه يک بار اين کار را انجام مي‌دهد. جيم ادواردز، سردبير ارشد «ادويک»(Adweek)- مجله مخصوص اخبار رسانه، تکنولوژي و تبليغات- در مقاله‌اي مي‌نويسد: چه کسي فکرش را مي‌کرد که روزي، تلويزيون ديگر محبوب‌ترين رسانه براي آمريکايي‌ها نباشد؟ اما وقتي از 1055 نفر پرسيديم چقدر از وقت خود را صرف استفاده از هر رسانه مي‌کنند، دريافتيم از مجموع 9 ساعتي که هرکس به طور ميانگين در هر روز به استفاده از رسانه‌ها مي‌گذراند، 26 درصد آن، با تلفن مي‌گذرد. مردم 141 دقيقه در روز تلويزيون مي‌بينند اما 144 دقيقه را صرف تلفن‌هايشان مي‌کنند.
داستان تلفن
به گفته سايت ويکيپديا، بعد از ظهر روز دوم ژوئن سال 1875 ميلادي، مصادف با 11خرداد1254 شمسي، الکساندر گراهام بل با همکاري دوستش «واتسن» موفق به اختراع تلفن شد و در ژانويه 1876ميلادي دستگاه تلفن «بل» به کار افتاد. دهم مارس 1876 ميلادي (1255 شمسي) بل از اتاق خود به‌وسيله اين دستگاه به دستيارش در اتاق ديگر گفت: «آقاي واتسن بياييد با شما کار دارم!»
تلفن، خيلي زود مورد استقبال همگاني قرار گرفت و سيم‌هاي آن از شهري به شهر ديگر کشيده شد. در سال 1891 ارتباط تلفني بين شهرهاي ليون و تهران برقرار شد. روزي که گراهام بل درگذشت (سال 1922) به احترام او ارتباط تلفني بر روي شبکه وسيعي که داراي 17 ميليون تلفن بود، به مدت يک دقيقه قطع شد. از سال 1896 دانشمندان توانستند ميان دو نقطه که حتي سيم‌کشي نشده بود، ارتباط برقرار سازند.
اکنون در آستانه 20 سالگي ورود تلفن همراه به کشورمان هستيم. سابقه اولين تماس تلفن همراه در ايران به نوزدهم مرداد ماه سال 1372 خورشيدي بر مي‌گردد؛ درست 20 سال بعد از اولين تماس غير تجاري تلفن همراه در جهان که در سال 1973 ميلادي توسط «دکتر مارتين» انجام گرفت.
مردان بيشتر حرف مي‌زنند يا زنان؟
دختران بهتر و سريع‌تر زبان خارجي را ياد مي‌گيرند و هم‌اکنون در بيشتر نقاط دنيا شغل مترجمي بيشتر متعلق به زنان است.
اسکن‌هاي مغز نشان مي‌دهد که منطقه خاصي براي صحبت‌کردن در مغز اکثريت زنان وجود دارد که مردان فاقد آن هستند. درست به همين دليل است که عده‌اي معتقدند اکثر زنان بيش از مردان حرف مي‌زنند!
از سوي ديگر، محققان انگليسي بعد از مطالعه توانايي زباني زنان و مردان، به اين نتيجه رسيدند که زنان در طول روز کمتر از مردان صحبت مي‌کنند ولي توانايي برقراري ارتباط در آنها قويتر از مردان است!
نتايج اين تحقيق باورهاي قديمي را درباره اين که زنان بيشتر از مردان صحبت مي‌کنند، به چالش مي‌کشاند. از 65 تحقيقي که تا کنون درباره تفاوت‌هاي زباني زنان و مردان صورت گرفته است، 31 مورد به اين نتيجه رسيده است زنان بيشتر از مردان صحبت مي‌کنند. نتيجه 24 تحقيق نيز نشان مي‌دهد مردان بيشتر از زنان حرف مي‌زنند.
راهي براي فرار از روزمرگي
ليلا حسنوند ـ روان شناس، در توضيح مکالمات طولاني مدت زنان با تلفن مي‌گويد: هدف از اين مکالمات، حرکت برخلاف مسير کسل کننده زندگي است. دراين حالت، تلفن کاربرد خود را به عنوان وسيله‌اي براي يک مکالمه 3-2 دقيقه‌اي از دست مي‌دهد و به ميز مذاکره و تبادل نظر طرفين تبديل مي‌شود. خود من، متاهل هستم و يک پسر دارم، اما شما حتي اگر مدرس دانشگاه هم باشيد، به عنوان يک زن، انجام کارهاي خسته‌کننده منزل را بر عهده داريد. من هم بيشتر اوقات از اين که وقتم نمي‌تواند خيلي در اختيار خودم باشد، دلگير مي‌شوم و اين موضوع روحم را رنج مي‌دهد. در چنين مواقعي، اگر خانمي نتواند خودش را از شرايط تکراري رنج آور خارج کند، ممکن است براي فرار از اين اوضاع، به مکالمات تلفني طولاني مدت روي بياورد.
البته آقايان هم ممکن است با چنين چالشي روبه رو شوند. داستاني هست که مي‌گويد اگر يک شب شوهرتان براي بردن سطل زباله بيرون رفت و ديگر برنگشت، اصلا تعجب نکنيد!يعني همه آدم‌ها به دنبال فرار از يکنواختي و ايجاد تغيير و تنوع در زندگي خودشان هستند.
ياد يار مهربان‌آيد همي!
خانم حسنوند مي‌افزايد: تلفن‌هاي ثابت و همراه و ابزارآلات ديگري از اين دست، باعث سريع شدن جريان ارتباطات در ميان افراد شده است و ديگر نمي‌توان مفهوم مکان و زمان را به شکل قديمي اش تعريف کرد. در روزگار ما آدم‌ها خيلي راحت، به وسيله يک گفتگوي اينترنتي، با دوست اروپايي شان به درددل مي‌نشينند و ديگر مثل دوران کند و لاک پشتي گذشته، کسي کنار جوي موليان نمي‌نشيند تا نسيمي از دلبرش بيايد!
هرچند برخي معتقدند ما ايرانيان هنوز از مرحله مدرن هم عبور نکرده ايم، چه برسد به مرحله پست مدرن، اما من با خيلي از نشانه‌هاي تغيير طي روز برخورد مي‌کنم که مهم‌ترين شان، از ميان رفتن محوريت در هرزمينه‌اي است. الان ديگر کسي با سبکي که يک نفر ديگر ابداع کرده است، فکر نمي‌کند، راه نمي‌رود و حتي ممکن است آن را قبول نداشته باشد.
هرکسي مي‌خواهد ساز خودش را بزند که بعضي مواقع بد هم نيست. کليشه‌ها از بين رفته‌اند و دنيا بعد از يک به هم ريختگي موقتي، به طرف يک موقعيت جديد در حرکت است. به اعتقاد من، در اين جريانات مدرن و پست مدرن، خانم‌ها جلوتر هستند و اصولا خانم‌ها با ظرافت‌هاي شخصيتي که دارند، در برابر تغييرات، انعطاف‌پذيري بيشتري از خودشان نشان مي‌دهند و خانمي که خود را به روز کرده است، اگر بخواهد با کسي درددل کند، در خانواده‌هاي سنتي ايراني کمتر شنونده‌اي پيدا مي‌کند، و به ناچار به افراد دورتري روي مي‌آورد که ارتباط با آنان روز به روز آسان‌تر و گسترده‌تر از پيش مي‌شود.
خطرات مکالمات طولاني مدت
مرتضي کيارستمي، مسئول MDFو ADSL مخابرات، درباره آثار مخرب گفتگوهاي طولاني مدت به وسيله تلفن مي‌گويد: اكثريت پزشكان تاييد کرده‌اند که به دليل خميده بودن آرنج هنگام مکالمات تلفني، طولاني شدن مدت آن مي‌تواند باعث نرسيدن خون به انگشتان دست شود.
همين طور وقتي با تلفن همراه، مکالمه طولاني داشته باشيد، گوشي گرم مي‌شود و فرکانس امواج مي‌تواند برايتان خطرساز شود. همين گرماست که مي‌تواند روي باروري مردان تاثير منفي داشته باشد و به همين دليل، آنها نبايد گوشي را به کمر خود ببندند.حتي امروزه، براي خانم‌هاي باردار نيز از سيستم غربالگري استفاده مي‌شود تا ميزان فرکانس‌هاي زايد داخل بدن که ممکن است به جنين آسيب برساند، اندازه گيري شود. پزشکان معتقدند بهتر است گوشي تلفن همراه به هنگام خواب، بيش از يک متر با شما فاصله داشته باشد. در تلفن‌هاي معمولي، فرکانس‌هاي اضافي از طريق دستگاه تلفن گرفته مي‌شود اما گيرنده و فرستنده تلفن همراه، درون خود آن قرار دارد و فرکانس‌هايي که براي استفاده در نقاط کور، به سمت گوشي فرستاده مي‌شوند، مي‌توانند به بدن منتقل شوند و روي آن تاثير بگذارند. در حال حاضر، كارشناسان مخابرات، براي تضعيف فرکانس‌ها و حذف امواج مضر، از راهکارهاي خاصي استفاده مي‌کنند تا اين تاثير را هرچه کمرنگ‌تر سازند.
تکنولوژي روز به روز پيشرفت مي‌کند و به گفته آقاي کيارستمي، به زودي از طريق رايتل مي‌توان به شبکه‌هاي تلويزيوني هم دسترسي داشت، يعني شما با داشتن يک وسيله، مي‌توانيد از تمامي امکانات ديجيتال روز استفاده کنيد. اما بايد ازآسيب‌هايي که هر فناوري تازه‌اي مي‌تواند به همراه داشته باشد نيز آگاه باشيم.
تداخل خطوط و استراق سمع
درباره مشکل«خط روي خط شدن» مي‌پرسم. کارشناس مخابرات، در پاسخ اين پرسش مي‌گويد: اين مشکل در اغلب موارد، به دليل استفـاده از تلـفن بي‌سيم است.
در هر گـوشي تـلفن بي‌سيم، يک اي سي(IC) وجود دارد. اگر دو گوشي در حدفاصل شعاع فعاليت همديگر قرار داشته باشند، احتمال خط روي خط شدن و شنود مکالمه شما بالا مي‌رود. به همين دليل، اداره مخابرات اعلام کرده است که استفاده از تلفن‌هاي سيار، به خصوص آنها که برد بالا دارند، ممنوع است. اين گوشي‌ها ممکن است با امواج شبکه‌هاي راديويي و تلويزيوني تداخل پيدا کنند و در اين صورت، صداي مکالمه کنندگان از شبکه‌ها شنيده خواهد شد! امواج اين گوشي‌ها حتي مي‌توانند در کار بي‌سيم‌هاي پليس، اخلال ايجاد کنند.اين امکان هم وجود دارد که کسي با تعويض‌اي سي و ديود در گوشي تلفن، برد آن را مثلا از 100 متر به 500 متر برساند و به وسيله موج FM(اف.ام) راديو، به شنود مکالمات تلفني در گستره اطراف خود بپردازد. اگر مردم گزارش تداخل راديويي با مکالمات تلفني‌شان را ارائه كنند و يا از نصب آنتن بلند در ساختمان خبر بدهند، مخابرات، مورد يادشده را بررسي و ابزار ممنوعه را جمع آوري مي‌کند.
مي پرسم: خود کارکنان اداره مخابرات چطور؟ آيا ممکن است مثلا از روي بي کاري، مکالمات مردم را شنود کنند؟ آقاي کيارستمي قاطعانه پاسخ مي‌دهد: به لحاظ قانوني اصلا و تحت هيچ شرايطي چنين اجازه‌اي نداريم. اين استراق سمع است و ما به جز مواردي که به شکل قانوني و در پاسخ به درخواست مراجع ذي صلاح قانوني انجام مي‌شود، حتي حق نداريم شماره تلفن کسي را در اختيار ديگران، اعم از عوامل دولتي و غيردولتي، قرار بدهيم.
از کابل مسي تا فيبر نوري
پرسش ديگري که دارم، درباره قطع شدن خودکار مکالمات تلفني بعداز يک ساعت است. مي‌پرسم: با اين که طولاني‌تر شدن مکالمه، به نفع مخابرات است، قطع خودکار آن چه دليلي مي‌تواند داشته باشد؟
آقاي کيارستمي پاسخ مي‌دهد: در سيستم‌هاي قديمي که به شکل آنالوگ و از طريق سيم‌هاي مسي کار مي‌کردند، قطعات وکارت دستگاه بعد از مدتي داغ مي‌شد و نياز به قطع شدن داشت تا خنک شود و آسيب نبيند. از طرفي تعداد کانال‌ها کم بود و ترافيک خط زياد، بنابراين زمان بندي مي‌شد تا کسي پشت خطوط نماند.
به طور کلي تجهيزات قديمي، براي نيروهاي شاغل در مخابرات نيز مشکل ساز بود. آن زمان، به خاطر سربي که بر اثر چرخش «سلکتور» در فضا پخش مي‌شد، به نيروهايي که در سالن دستگاه کار مي‌کردند، سهميه شير يا پول شير مي‌دادند، زيرا مصرف شير از مسموميت‌هاي ناشي از سرب جلوگيري مي‌کند.
در حال حاضر، در بسياري از مراکز به جاي کابل‌هاي مسي از فيبر نوري استفاده مي‌شود و سيستم‌ها ديجيتال است که اين اشکالات را ندارد. در عوض، تشعشعات مدارها در فرکانس‌هاي لازم براي آنتن دهي خطوط، بيشترند.
وسيله‌اي براي تنها شدن يا نشدن؟
آدم‌هاي روزگار ما، در وسايل نقليه دسته جمعي و مکان‌هاي عمومي هم تنها هستند. وقتي درهاي قطار مترو باز مي‌شود و مردم به سمت صندلي‌ها هجوم مي‌برند و مي‌نشينند، ديگر کمتر کسي سر صحبت را با بغل دستي اش باز مي‌کند. خيلي‌ها هدفون دارند و مشغول گوش دادن به موسيقي مورد علاقه خود هستند. يکي از معاني چنين حرکتي اين است كه «لطفا مزاحم نشويد!» بعضي‌ها هم بعد از نشستن، خودشان را با برنامه‌ها و بازي‌هاي تلفن همراهشان سرگرم مي‌کنند. عجيب است! وسيله‌اي که مي‌تواند تنهايي آدم‌ها را از راه دور از بين ببرد، مي‌تواند به وسيله‌اي براي تنهاتر شدن هم تبديل شود.
ارمغان زمان فشمي - روزنامه اطلاعات
