کثیر الشک و وسواسی !!

کسی که در کارهای عبادی یا غیر عبادی حتی در امور اجتماعی و فردی خارج از حدّ اعتدال و متعارف باشد، وسواسی است و آن یک حالت خطرناکی است که از تسلّط قوه خیال بر انسان پیدا می‌شود و به جای اینکه عقل او را استخدام کند، قوه خیال او را استخدام می‌کند و وقتی چنین شد شیطان مسلّط بر او می‌شود و به واسطه آن حالت، او را نابود می‌کند و دنیا و آخرت او را تباه می‌کند. لذا عقلاً و شرعاً لازم است با بی‌تفاوتی و نشنیدن حرف شیطان و پشت کردن به وسوسه‌ها و تخیّل‌ها و توهّم‌ها آن حالت را نابود کند و هرچه او را رنج می‌دهد، راجع به همان بی‌تفاوت باشد و این است داروی منحصر به فرد وسواس. (آیة الله مظاهری ـ دام ظله)

جواب: در این موارد دو راه وجود دارد یکی اینکه از شیطان اطاعت کرده و پیرو وسوسه خود باشید. درنتیجه دنیا و آخرت خود را تباه می کنید و دیگری اینکه از حکم خداوند مهربان پیروی کنید تا به آرامش و راحتی در دنیا و آخرت برسید. حکم خداوند در این موارد این است که به شک خود عمل نکنید حتی مواردی که فکر می کنید که اگر به شک خود عمل کنید، اعمالتان باطل می شود، لذا از اینکه به شک خود عمل نکنید هراسی نداشته باشید چرا که این کار بر شما واجب است.

ما در ذیل اشاره هایی به نظر مراجع معظم تقلید در این زمینه می کنیم:

آیة الله مکارم شیرازی(دام ظله):

در مسأله 1068: اشخاص وسواسی باید به یقین و شکّ خود عمل نکنند، بلکه مطابق اشخاص معمولی عمل کنند، خواه یقین برای آنها حاصل شود یا نه، و الّا در بسیاری از موارد نمازشان باطل خواهد بود.

در مسأله 139: افراد وسواسی نباید به علم و یقین خود در طهارت و نجاست توجه‏ کنند، بلکه باید ببینند افراد معمولی در چه مورد یقین به طهارت یا نجاست پیدا می‏کنند و به همان ترتیب عمل کنند، و برای ترک وسواس بهترین راه، بی‏اعتنایی است.

در مسأله 140: احتیاط زیاد از حد در مسأله طهارت و نجاست از نظر شرع، کار پسندیده‏ای نیست، بلکه اگر سبب وسواس گردد، اشکال دارد.

در مسأله 141: هر گاه گمان کند چیزی نجس شده، تفحّص و جستجو و سۆال کردن لازم نیست، و اگر جستجو موجب وسواس گردد، آن هم اشکال دارد.

آیة الله خامنه ای(دام ظله):

احکام طهارت و نجاست همان است که در رساله‏های عملیه ذکر شده است. از نظر شرعی همه اشیاء محکوم به طهارت هستند، مگر مواردی که شارع حکم به نجاست آنها کرده و برای انسان هم یقین به آن حاصل شده است. در این صورت رهایی از بیماری وسواس احتیاج به‏ رۆیا و معجزه ندارد، بلکه باید مکلّف ذوق و سلیقه شخصی خود را کنار گذاشته و متعبد و مۆمن به دستورات شرع مقدس باشد و چیزی را که یقین به نجس بودن آن ندارد، نجس نداند. زیرا شما از کجا به نجاستِ در و دیوار و سجاده و سایر اشیائی که استفاده می‏کنید، یقین پیدا کرده‏اید. چگونه یقین پیدا کرده‏اید که پرزهای سجاده‏ای که بر روی آن راه می‏روید یا می‏نشینید، نجس هستند و نجاست آنها به جوراب و لباس و بدن شما سرایت می‏کند؟ لذا در این صورت اعتناء به وسواس برای شما جایز نیست. مقداری عدم توجه به وسوسه نجاست و تمرین عدم اعتنا به شما کمک خواهد کرد تا به خواست و توفیق خداوند خود را از وسواس نجات دهید.

آیة الله مظاهری(دام ظله):

ملاک در صدق عنوان وسواسی بر کسی، عرف است. هر چند اگر کسی بیش از سه بار در مسأله‌ای شک کرد، وسواسی محسوب شده و باید به احکام وسواس عمل نماید.