ترانه های محلی مردم شهر لار در جشن های عروسی

پیشینه تحقیق

فولکور در اروپا بیش از ایران سابقه دارد و اروپائیان با مشاهده ی تمدن ماشینی و تأثیر آن بر عقاید و آداب و رسوم علاج واقعه را قبل از وقوع نموده و دانش عوام را بدون این که لطمه ای بخورد و نابود گردد گردآوری نمودند .

اما در ایران با آن قدمت و وضعیت تاریخی و جغرافیایی خاص که در هر دوره پذیرای مللی با فرهنگ های مختلف بوده دیرتر از سایر ممالک به فکر جمع آوری دانش عوام که در حقیقت همان شناسنامه ملت است افتادند در حالیکه چنین کشوری با آن گنجینه های با ارزش و فرهنگ بکر می بایست جهت حفظ اصالت و مصون ماندن از تهاجم فرهنگ های بیگانه زودتر از ملل دیگر اقوام به این امر مهم بنماید . زیرا بخش قابل توجهی از زندگی ما عادات و عقاید است که منشاء آنها ملی نیست بلکه بشری است و هر کجا باشد آداب و سنتی که از ابتدای بشریت وجود داشته اند خودنمایی می کند .

آیا گردآوری مطالبی پیرامون فرهنگ مردم کاری سهل است و انجام آن از عهده ی هرکس بر می آید ؟ به قول آقای سید ابوالقاسم انجوی این کار به ظرافت و دقت مرصع کاری است که هم ذوق می خواهد و هم مهارت و کوچکترین بی توجهی ضایعات جبران ناپذیر به بار می آورد .

در ایران نیز از حدود صد سال قبل افرادی پیرامون فولکور ایران تحقیقاتی انجام داده اند که عبارتند از :

1- آقای امیر قلی امینی کتاب فرهنگ عوام را به زبان محاوره منتشر نمود .

2- آقای محمد علی فروغی در مورد جمع آوری فولکور تصمیماتی داشت اما موفق نشد .

3- مرحوم کوهی کرمانی نیز به تشویق و راهنمایی شادروان ملک الشعرای بهار اقدام به چاپ 700 ترانه و 14 افسانه نمود که کارش درخور تقدیر است .

4- آقای سید محمد علی جمال زاده کتاب یکی بود یکی نبود را با زبان عامیانه به رشته تحریر درآورد .

افراد مذکور در رشته ادبیات عامیانه یعنی یک رشته فولکور کار کرده اند اما مرحوم صادق هدایت فولکور را تمام و کمال به علاقه مندان شناساند ، به طوری که هرکس به شکل و گونه ای درصدد ثبت و ضبظ آداب و سنن مردم شهر و زادگاهش برآمد و در گوشه و کنار ایران کتبی به نام « فرهنگ مردم » هر دیار به چاپ رسید .

یکی از ترانه سرایان محلی فارسی ( باقر ولی ) است که معمولاً در ترانه هایش تنها باقر را مورد استفاده قرار می دهد . وی در دهستان فداغ که از بخشهای لارستان فارس است به دنیا آمده ولی از این که در کدان آبادی متولد شده اطلاعی در دست نیست . وی از کودکی به دختر عموی خود دل می بندد ولی به وصال نمی رسد و این عشق ناکام تا آخر عمر گرمی بخش زندگی و درونش بوده است ، بالأخره در همان دهستان فداغ درگذشته است .

از ویژگی های ترانه های باقر لارستانی توجه عمیق اوست به ضرب المثلها و همین نکته سبب شده تا ضرب المثلها در ترانه های وی جای خاصی را اشغال نماید و از ترانه پردازان محلی فارسی گویی بعد از «بابا طاهر همدانی» و« فایز دشتستانی» ، باقر لارستانی نخستین ترانه سرایی است که اشعارش به صورت مجموعه مدون جمع آوری شده است . ( همایونی ، 1369 : 21 )

صادق همایونی متولد 1313 در سروستان ، استان فارس ، دانش آموخته دانشگاه تهران در رشته حقوق و وکیل دادگستری است . از وی کتاب های متعددی را به ویژه در زمینه فرهنگ محل اقامتش همچون آداب و رسوم مردم شیراز و ... منتشر شده است . کتاب « ترانه های محلی فارسی » یکی از تازه ترین آثار او در همین زمینه است که توسط انتشارات بنیاد پارسی شناسی در شیراز به چاپ رسیده است . ( همایونی ، 1353 : 50 )

مبانی و چارچوب نظری تحقیق

تبیین و دگرگونی از دیدگاه وبر :

زبان و گویش به عنوان یک عامل فرهنگی خیلی مهمی که بر ویژگی و سرعت تغییر مؤثر است ماهیت نظام های ارتباطی را تشکیل می دهد . به طوری که نگهداری گزارشها و آثار گذشته و کنترل بیشتر بر منابع مادی و توسعه سازمانهای بزرگ را امکان پذیر ساخت . افزون بر این خط درک مردم از رابطه بین گذشته ، حال و آینده را تغییر می توان داد . (گیدنز ، 1376 : 504 )

«مردمان کهنه و ملت های قدیمی بیش از ملت های جوان و تازه به دوران رسیده اعتقادات و خرافات عوامانه دارند به خصوص آنهایی که با نژادهای گوناگون اصطکاک پیدا کرده و در نتیجه آمیزش و تماس عادات و اخلاق و آیینشان افکار و خرافات تازه تری تراوش نموده که پشت در پشت سر زبان ها مانده است »( هدایت ، 1341 : 9 ) .

 دانیل لرنر که از پیشکسوتان نظریه نوسازی است ، رشد مراکز شهری جدید در جهان سوم را به عنوان عامل ترقی و تقویت کننده احساس فردگرای و تضعیف کننده سنت گرایی می داند .( گیدنز ، 1378 : 115 )

طبق نظریه نوسازس که به عنوان چارچوب نظری این تحقیق انتخاب شده است می توان گفت ک متأسفانه در سالیان اخیر در منطقه لارستان به دلایلی که از حوصله این متن خارج است ، شاهد روی آوری بسیاری از خانواده ها ی لاری در مراسم عروسی بیشتر به موسیقی و نوار و ضبط و CD های مبتذل می باشیم و دیگر مثل دوره های گذشته و سنتی از آهنگ  ترانه های محلی این سرزمین که با آهنگ مطبوع و به صورت دسته جمعی یا تکی که به نوای آن داریه (دف) می زدند و دیگران بات دست زدن ( کف زدن ) او را همراهی می کردند ، کمتر و در مراسم ها بی رنگ شده است .