جوهره سبک زندگی در تمدن اسلامی

«خردورزی، اخلاق و حقوق»؛ جوهره سبک زندگی در تمدن اسلامی: رهبر معظم انقلاب در جمع دانشجویان و جوانان خراسان شمالی«خردورزی، اخلاق و حقوق» را مایه های اصلی فرهنگ صحیح  ازنظر اسلام عنوان کردند و فرمودند ما نیز باید بطور جدی به این مقولات بپردازیم وگرنه پیشرفت اسلامی و تمدن نوین آن  شکل نخواهد گرفت. ایشان تمدن سازی نوین اسلامی را دارای دو بخش «ابزاری» و «حقیقی و اساسی» دانستند و یادآور شدند که سبک زندگی دینی بخش حقیقی آن را تشکیل می دهد. که براین اساس با توجه  به پیشرفت کشور ایران در زمینه سخت افزاری که همان علم و اقتصاد و سیاست است پیشرفت چشمگیری در زمینه سبک زندگی نداشته ایم.

سبک زندگی یعنی چه؟

سبک زندگی هرچیزی است که متن و جوهره زندگی انسان را تشکیل می دهد.در واقع باید به نوعی آن را همان فرهنگی دانست که مردم بر اساس آن زندگی می کنند. نظیر خانواده، آداب ورسوم ازدواج، نوع لباس، تفریحات، الگوی مصرف، کسب و کار و رفتارهای فردی و اجتماعی و هرچه که در اثر نگاه افراد به زندگی و تعریفشان از اهداف خود بوجود می آید. بخش سخت افزاری تمدن اسلامی ابزاری برای رسیدن به هدف اصلی این تمدن یعنی ساخت زیربنایی فرهنگ صحیح زندگی است و اکتفا به پیشرفت هایی که در زمینه های مختلف سیاسی،اقتصادی یا اجتماعی داشته ایم نباید ما را به این نتیجه برساند که به فرهنگ اسلامی نیز دست یافته ایم. تعریف سبک زندگی و تعیین راههای اصلاح آن کار ساده ای نیست و نیاز به بررسی های کارشناسانه نخبگان دانشگاه، حوزه و سایر دستگاههای مربوطه دارد و از طرف دیگر تغییر آن نیز بسیار دشوار است چرا که باید آداب ورسومی را تغییر داد که به عنوان یک فرهنگ در بین مردم رواج پیدا کرده اندو باید  به این مساله توجه داشت که متاسفانه غرب گرایی در برخی عادت ها آن چنان نفوذ کرده که فرهنگ و آموزه های اصیل اسلامی جای خود را به آنها داده اند.

چرا سبک زندگی ما نیازبه بازنگری دارد؟

یکی از معضلاتی که جامعه با آن درگیر است عدم توجه افراد به حقوق یکدیگر و برخی مسائل اخلاقی در ارتباطات اجتماعی است. بسیاری از مشکلات زندگی اجتماعی نیز از همین امر ناشی می شود. درگیری هایی که منجر به وقوع جنایات می شود،اسراف و تبذیرهای ما در مجالس،نحوه پوشش نامناسب برخی خانم ها، رفتارهای نابهنجار بعضی از مردها در هنگام برخورد با بانوان، رانت خواری های اداری،رشوه، و مسائل بسیار زیادی را در این زمینه می توان عنوان کرد که بعنوان ضعف های اخلاقی هنوز هم در جامعه به وفور دیده می شود. حقوق نیز همین طور است. احترام به حقوق یکدیگر در هر زمینه ای برای رسیدن به سبک زندگی اسلامی لازم و ضروری است. از یک محیط کوچک مثل صف نان و قوانین راهنمایی رانندگی گرفته تا مسائل مهم مانند ضوابط اداری که نهادهای تشکیل دهنده یک دولت هستند. متاسفانه یکی از مشکلاتی که در جامعه وجود دارد این است که هرفرد به فکر حقوق خودش است و شاید آن قدر که حق خود را مهم میداند به وظیفه اش که انجام صحیح آن ادای حقوق دیگران است اهمیت نمی دهد  درحالی که اگر مردم همانطور که به حقوق خود اهمیت می دهند نسبت به حقوق دیگران هم احساس مسئولیت داشته باشند همان اتفاقی رخ می دهد که در قرآن کریم و آموزه های دینی نیز به آن اشاره شده است یعنی یک مدینه فاضله که در آن با خردورزی به حقوق و اخلاقیات احترام گذاشته می شود.

راه چاره چیست؟

برای رسیدن به فرهنگ اسلامی و سبک زندگی دینی ابتدا باید ضعف های موجود در این زمینه شناسایی و علت شناسی شوند.پاسخ به این پرسشها که چرا چشم و هم چشمی دربین مردم شایع است، چرا آمار طلاق در جامعه در حال افزایش است،زنان چگونه با حفظ عزت نفس در جامعه حاضر شوند و سوالاتی از این قبیل نیاز به بررسی های عمیق کارشناسان دارد. در ادامه باید تعریف دقیقی از سبک زندگی دینی ارائه شود و نخبگان و صاحب نظران در این زمینه به بررسی چالش های موجود و ارائه راهکارهای رفع آن بپردازند. به همبن علت است که رهبر معظم انقلاب به خردورزی برای رسیدن به سبک زندگی دینی تاکید می کنند . همانطور که در قرآن کریم بر خردورزی برای تعالی روحی تاکید شده است در جامعه اسلامی هم خردورزی و تفکر عمیق منجر به شناخت راههای کمک به اصلاح عیوب و نواقص اجتماع و تبدیل آن به یک جامعه ایده آل اسلام می شود.البته خردورزی تنها وظیفه نخبگان و مسئولان نیست بلکه باید به عنوان یک عادت و فرهنگ در بین همه مردم جا بیفتد تا خودشان فکر کنند و به نتیجه برسند که در کشور اسلامی ایران باید بر اساس چه آداب و رسوم و فرهنگی زندگی کرد؟.چرا که تا شخص خودش به نتیجه نرسد نمی توان وی را وادار به انجام کاری کرد که قبول ندارد.همانطور که  استاد شهید مطهری نیز به این نکته اشاره کرده اند که باید اندیشیدن را آموخت نه اندیشه ها را!

تشکیل مکتبی بر اساس توحید واقعی:

پس از این بررسی ها تشکیل یک مکتب توحیدی بر اساس آموزه های دینی و اشاعه اصول آن به عنوان یک فرهنگ در میان مردم مفید خواهد بود. اما سوال اینجاست که تشکیل چنین مکتبی چگونه ممکن است و چرا تا به حال چنین اتفاقی به شکل وسیع رخ نداده است؟
معرفی اسلام واقعی: یکی از مشکلاتی که در زمینه مباحث دینی وجود دارد این است که برخی صاحب نظران با سخت نشان دادن دین به دیگران و سختگیری هایی در این زمینه مردم و بخصوص جوانان را دلزده می کنند در حالی که دین اسلام ساده ترین دین الهی بوده و احکام آن با در نظر گرفتن تمام شرایط روحی و جسمی انسانها صادر شده است تا در نهایت موجب کمال بشر شود. در نتیجه دین باید به شکل واقعی خود به مردم شناسانده شود.
شناساندن آسیب های پیروی از فرهنگ غرب: لازم است آسیب های غربزدگی توسط کارشناسان بررسی و به مردم شناسانده شود به طوریکه آنها را مجاب کند که پیروی از این فرهنگ موجب ضربه خوردن به پایه های حقیقی زندگی در جامعه اسلامی و هدف والای آن یعنی رسیدن به قرب الهی می شود باید به خاطر داشت که بخش عظیمی از مشکلات موجود در اجتماع ناشی از پیروی از مکاتب فکری غرب مدرن است که این باور را در افراد ایجاد کرده اند که اسلام دین سخت گیرانه و فرهنگ غربی فرهنگی آزاد مآبانه است. در این زمینه بیش از انکه به شکل عملی کارشود به طرح شعار بسنده شده است و بسیاری از مردم هنوز به این نتیجه نرسیده اند که تقلید از فرهنگ غربی که هیچ وجه اشتراکی با فرهنگ ایرانی اسلامی ندارد چه اثار سوئی می تواند به بار بیاورد. همانطور که دشمنان با تهاجم فرهنگی به شدت در حال تاخت برای ضربه زدن به فرهنگ اسلامی هستند لازم است ما مسلمانان نیز باید با سرعت و  جدیتی بیشتر در این زمینه برای انتقال مفاهیم عمیق فزهنگ خود تلاش کنیم.

استفاده از جوانان در پیاده سازی مکتب توحیدی: از آنجایی که جوانان آینده سازان این کشور هستند و قرار است آنها اندیشه های اسلامی را اشاعه دهند لازم است از خودشان برای پیاده نمودن آموزه های یک مکتب توحیدی استفاده کرد. جوانان با درنظر گرفتن نیازهای کنونی خود و اجتماع و با شورونشاط و احساس دوستی که با یکدیگر دارند در صورتی که ببینند افراد حاضر در مکتب توحیدی از جنس خودشان هستند بهتر می توانند با آن ارتباط برقرار کنند.

http://www.khorasannews.com/News.aspx?type=1&year=1391&month=7&day=25&id=4492362