" اعتمــاد بــه نفـس " و چگـونـگی تقـويـت آن

اشاره:

در قرآن کریم و روایات اهل‌بیت(ع) تأکید زیادی بر احترام به خویشتن شده است، تا جایی که عزت نفس، مایه کرامت و بزرگی برشمرده شده و خودکم‌بینی، مایه‌ی هلاکت و سقوط انسان معرفی گردیده است. از آنجا که از طریق بهبود اعتماد به نفس فرآیند توانمندسازی(توانا سازی) که همانا فرایند قدرت بخشیدن به افراد است صورت می گیرد، در این مجال شرحی مختصر بر این مقوله خواهیم داشت.

مقدمه:

آیا تا‌به‌حال به ارزش واقعی خود فکر کرده‌اید؟ چه اندازه به خود احترام می‌گذارید؟در مواجهه با مشکلات چگونه برخورد می‌کنید؟
با قدرت و قوت رفتار می‌کنید یا ضعف و انفعال؟ اصولاً با شکست چگونه روبرو می‌شوید؟ خود را مقصر می‌دانید و به سرزنش و ملامت خود می‌پردازید، یا شکست را به عنوان واقعیتی از زندگی می‌پذیرید؟ در مقایسه خود با دیگران چه‌حالتی به شما دست می‌دهد؟ خانواده و همکاران چه تصوری از شما دارند؟ شما را فردی موفق می‌دانند یا سست و بی‌اراده؟ اعتماد‌به‌نفس مسأله‌ای است که هر روز با آن مواجهیم و فردی که اعتمادبه‌نفس دارد، خود را شایسته می‌داند و شایستگی، ویژگی عام شخصیت اوست، که این نگرش مقطعی و زودگذر نیست.

اعتماد به نفس و تبعات آن:

در تعریف اعتماد به نفس باید گفت: اعتماد به نفس با ارزش و اعتبار افراد رابطه مستقيم دارد و اولين قدم براي ساختن زندگي بهتر و شادتر است.اعتماد به نفس باعث مي‌شود اطمينان و آرامش افزايش يابد.اگر فرد به خود اطمينان داشته باشد به خود احترام مي‌گذارد و اگر به خود احترام بگذارد مي‌تواند به ديگران احترام گذاشته و روابط خود با ديگران را ارتقاء داده و در نتيجه دستاوردها و شادي روحي خود را افزايش می دهد. وی هرگز مدعی نیست که تمام قابلیت‌های بالفعل را داراست، بلکه راه وصول را برای خود هموار و باز می‌بیند. کسی که به خودش احترام بگذارد و نفس خویش را گرامی شمارد و خود را با تمام نقص‌ها و ضعف‌ها به‌حساب آورد، به خود اعتماد داشته، گرفتار خود‌پندار‌ی منفی نمی‌گردد. احساس خود باوری، توانایی و دریافت واقع بینانه از خویش، جز امتیازات شخص محسوب می‌گردد، و از بروز حالت ناامیدی و یأس و هم‌چنین داشتن تصور نادرستی از قابلیت‌ها جلوگیری می‌کند. شخصی که تصور نادرستی از خویش دارد به‌گونه‌ای که در روابط اجتماعی، سیاسی، خانوادگی، اقتصادی و... خود را بسیار مقبول و شایسته معرفی می‌کند و به دنبال شخصیتی کاذب و دروغین است و چون زمینه و توان رسیدن به این آرزوهای مطلوب برایش فراهم نیست، همواره یأس و ناامیدی را تجربه می‌کند و دچار افسردگی می‌شود.فرد متکی‌به‌نفس، چون شناخت درستی از خود دارد و نقاط ضعف و قوت خود را می‌داند، برای رفع نقص‌ها، تلاش بیش‌تری می‌کند و هرگز احساس کوچکی و حقارت نخواهد کرد. اعتماد به نفس پايين باعث افسردگي، احساس بدبختي، ناامني و اطمينان پايين مي‌شود كه ممكن است سبب شود فرد خواسته هاي ديگران را بر خواسته هاي خود مقدم بداند.سرزنش هاي دروني مدام شما را آزار مي‌دهند، باعث زمين خوردن شما در هر رقابتي مي‌شود و آنها را براي شما غير ممكن نشان مي‌دهد.

چگونه اعتماد و اطمينان را افزايش دهيم؟

برای افزایش اعتماد به نفس در محل كار و لذت بردن از ارائه نظرات و روابط با ديگران موارد زیر می بایست مد نظر قرار گیرد:

- با ترس خود روبرو شويد: روبرو شدن با آنچه از آن مي‌ترسيد باعث افزايش اعتماد به نفس مي‌شود.

- خطاهاي خود را فراموش كنيد: واز آنها درس بگيريد و از تكرار دوباره همان خطا جلوگيري كنيد.

- بدانيد چه مي‌خواهيد و آن را بدست آوريد: براي به حقيقت پيوستن رؤيايتان بايد خود را سزاوار آن بدانيد.

- صحبت كنيد: اغلب اوقات در مورد يك موقعيت يا يك شخص دچار توهماتي مي‌شويم كه درست نيستند اگر شك و ترديدو سؤالي براي شما پيش بيايد و آنرا رفع نكنيد اين شك و ترديد روي رفتار شما تأثير منفي مي‌گذارد.

- مغلوب نشويد: با يك تجربه ناموفق مغلوب نمي‌شويد. تنها چيزي كه احتياج داريد يك راه متفاوت است.

ویژگی های افراد دارای اعتماد به نفس:

افراد دارای اعتماد به نفس ویژگی‌هایی دارند که عمده ی آن به شرح زیر است:

۱- استقلال عمل: افراد برخوردار از اعتماد به نفس، در انجام اعمال فردی و اجتماعی به توانایی‌های خویش تکیه می‌کنند و با توجه به استعدادهای خود، وارد میدان عمل می‌گردند.

۲- مسؤولیت پذیر: فرد دارای اعتماد به‌نفس، مسؤولیت خود را با اطمینان کامل می‌پذیرد و از هرگونه سستی دوری می‌جوید.

۳- پیشرفت‌گرا: انسان مثبت‌گرا و دارای اعتماد به‌نفس، درصدد پیشرفت و افزایش قابلیت‌ها و توانایی‌های خویش است.

۴- جدیت و سخت‌کوشی : این امتیاز فرد را از بی ارادگی و سست عنصری نجات می‌دهد.

۵- پذیرش ناکامی‌ها: آگاهی از محدودیت‌ها و واقعیت‌های موجود می‌تواند تصویری واقع بینانه به انسان ارائه نماید. واین واقعیت در زندگی به کسب تجربه برای نیل به پیروزی کمک می‌کند.

۶- مؤثر بودن: توانایی تأثیر گذاری بر دیگران، معجزه‌ی اعتماد به نفس است.

عوامل مؤثر بر تقویت اعتماد به نفس:

به طور خلاصه، عوامل عمده ی تأثیرگذار در تقویت اعتمادبه‌نفس موارد زیر است:

- ارتباط با خدا : مهم‌ترین روش در کسب اعتمادبه‌نفس، ارتباط با خداوند است، اتکال به خداوند باعث بی‌نیازی و عزت‌نفس فرد می‌شود، در واقع انسان در اعتماد به خدا از هر چیزی که رنگ تعلق و وابستگی به غیر خدا داشته باشد، آزاد می‌گردد.

- شناخت بهتر خویش: شناخت استعدادها و قابلیت‌های خویش و درک ارزش‌های انسانی، در کسب اعتمادبه‌نفس مفید است.

- تکیه بر توانایی‌های خود: برای کارهای خود، ارزش قائل ‌شود، در کارهایی که انجام می‌دهد تمرکز داشته باشد، بر توانایی‌های خود اصرار بورزد و تا می‌تواند با محدودیت‌های اجتناب‌ناپذیر زندگی کنار بیاید.

- خطر پذیری: با استفاده مطلوب از تجربیات جدید و نهراسیدن از شکست، روحیه خطرپذیری را در خود باور نماید.

- خود ارزیابی: این کار باعث تقویت احساس خودبرتری شده و اختیار فرد به دست دیگران نمی‌افتد.

- ارزیابی مثبت از خود: نسبت به خود مهربان باشد و شخصیت خویش را با دید مثبت ارزیابی نماید.