عوامل دستیابی به آرزوها
یک شنبه 12 آذر 1391 8:42 AM
امام علی(ع) می فرماید:
جَمیلُ النِّیَّةِ سَبَبٌ لِبُلوغِ الْاُمْنِیَّةِ؛
حسن نیّت، موجب رسیدن به آرزوست.
اگر انسانی، خالصانه و از سر نیکی، در پی چیزی روان باشد، بدان می رسد؛ زیرا قصد و نیّت زیبا، انسان را به زیبایی می رساند و عزم نیکو، انسان را با هستی و خلقت زیبا و نیکو، هماهنگ می سازد و این هماهنگی، با خواست الهی که در خلقت و طبیعت به امانت نهاده شده، موانع و ناهمواری های راه را برمی کند و به کنار می نهد. هستی بر نیکی استوار است و انسان، بر آن گام می نهد. سازواره هماهنگ هستی، نیکی می نوازد و هر آوایی جز نیکی، محکوم به انفراد و تنهایی و ناهمگونی می گردد و تنها خود را افشا می کند. پس بیایید ساز نیکی را کوک کنیم و نیک بنوازیم و نیک بنگریم و نیک بخواهیم.
امام علی(ع):
إنَّکُم إنِ اغْتَنَمْتُمْ صالِحَ الأعْمالِ نِلْتُمْ مِنَ الآخِرَةِ نِهایَةَ الآمالِ؛
اگر کارهای نیکو را غنیمت شمرید، به نهایت آرزوهای اخروی می رسید.
همه آنچه که در همین چند سطر پیشین گذشت، ما را به حقیقت این گفته زیبا نزدیک می کند. منظومه هماهنگ خلقت بر مدار حق و درستی و نیکی می چرخد و هرچه جز این باشد را به خارج از گردونه پرتاب می کند. نیّت شر و کار زشت و راه باطل، نه به مقصد که به بن بست می رساند و امید انسان را کور می کند. امید بستن به کارهای ناشایست برای رسیدن به اهداف شایسته، امیدواری به شب، برای دیدن تاریکی است و نه انتظار کشیدن برای دمیدن سپیده.
افزون بر نیکو بودن کار و عمل، شیوه به انجام رساندن آن نیز باید نیکو باشد. احادیث متعددی به اتقان و محکم و زیبایی و درست انجام دادن کار سفارش کرده اند. رعایت مرزهای شرعی و عرف اجتماعی و هنجارهای عمومی، همه در موفقیت و به انجام رسیدن کار، دخالت کامل دارند و باطل است که بپنداریم با «کار باطل»، «شیوه باطل» و «راه باطل» به حق برسیم. آیا می توان از کژراهه به مقصد رسید؟ و آیا می توان با درستْ کار نکردن و کار درست نکردن به هدف دست یافت؟
چنین است که امام علی(ع) می فرمایند:
مَنْ أحْسَنَ عَمَلَهُ، بَلَغَ أمَلَهُ؛
هر کس کارش را نیک انجام دهد، به آرزویش می رسد.
و یا:
مَنْ حَسُنَ عَمَلُهُ بَلَغَ فِی الآخِرَةِ أمَلَهُ؛
یعنی هر کس که عملش نیکو شود، در آخرت، به آرزویش دست می یابد.
انسان، عجول است و این در سرشت او نهاده شده. او همین که دید، می خواهد و همین که به چیزی امید بست، به انتظار می نشیند. تصوّر فاصله میان آغاز تا پایان و دل بستن، تا رسیدن دشوار است و تحمّلش دشوارتر؛ امّا همین چشم مالیدن و نقطه دور پایان را جوییدن، شور و سوز حیات را در ما می افزاید و پای طلب و جستجو را به حرکت وامی دارد و در این میان، آنچه مهم است تحمّل تپش های پراضطراب انتظار است و از یاد نبردن طلوع خورشید، هرچند شب، تیره باشد و طولانی و هرچه انتظار، به درازا کشد. آری صبر، تنها مرکب رهروی این میدان است که امام علی(ع) می فرماید:
مَنْ صَبَرَ نالَ الْمُنی ؛
هر کس شکیبایی ورزید، به آرزویش رسید.
وگرچه ممکن است دیر برسد؛ اما حتماً می رسد:
یَوُوال أمْرُ الصَّبُورِ إلی دَرْکِ غایَتِهِ و بُلوغِ أمَلِهِ؛
سرانجام کار انسان شکیبا، دستیابی به هدف و رسیدن به آرزوست.
و چنین است که عیسی(ع) به یاران خود می فرماید: از سر راستی به شما می گویم که به خواسته های خود نمی رسید، جز با ترک آنچه میل دارید و به آرزوهای خویش دست نمی یابید، جز با شکیبایی بر آنچه ناپسند می شمارید.
ما هرچه داریم از خداست و هرچه می خواهیم باید از همو بخواهیم. دعاهای رسیده به ما از سوی پیشوایان دین، محدود به درخواست های معمول و همیشگی نیست. در این دعاها، نهان ترین نیازهای انسان، عرضه شده و ناب ترین معارف توحیدی قرار داده شده است. در بخشی از مناجات شعبانیه می خوانیم:
إلهی جُودُکَ بَسَطَ أمَلی و عَفْوُکَ أفضَلُ مِن عَمَلی؛
خدای من! بخشندگی و سخاوت تو، آرزویم را گسترده و بخشایشت، از عمل من برتر است.
و در سایه کرم و جود خدا، چرا ناامید باشیم؟ او که پیش از وجود ما بر ما منت نهاده و به ما هستی بخشیده، چرا از ادامه فیض و بخشش او ناامید باشیم؟
اگر اندکی به پشت سر خود بنگریم، می یابیم که آرزوهایمان یکی یکی و به تدریج، محقق گشته و امیدهایمان هر روز، پررنگ تر گشته اند. به مدرسه راه یافته ایم، نکته هایی متعدد آموخته ایم، دوستان خوبی گرفته ایم و هدف های زیبایی برای خود ترسیم کرده ایم و به راه درست، درآمده ایم. که این همه، جز از فضل و کرم خدا نبوده است. چه به فرمایش امام علی(ع) در دعای صباح: «خدایا، اگر رحمت تو از آغاز، مرا با حسن توفیق، دست نمی گرفت، چه کسی مرا در راه روشن به سوی تو ره می برد و اگر مدارای تو زمام امور مرا به دست آرزوها و تمنّاها می سپرد، چه کسی مرا از لغزش های هوس باز می گرداند؟!»
تنها خداست که می تواند ما را به راه بیاورد و در راه، نگه دارد و از آرزوهای خیالی دور بدارد. او دست ما را با همه نقص هایمان و سرپیچی هایمان، رها نمی کند و از این انسان، هیچ گاه ناامید نمی شود. امام علی(ع) با اشاره به همین نکته می فرماید: «خدایا! اگر عملم در کنار طاعتت اندک است، آرزویم در کنار امید
به تو بسیار است».
آری، آرزوها به کرم خدا گره خورده است و ناخشنودی او، این رشته را می گسلد.
إلهی کَسْری لایَجْبُرُهُ إلّا لُطْفُکَ و حَنانُکَ... و اُمْنِیَّتی لا یُبَلِّغُنیها إلّا فَضْلُکَ؛
خدای من! جز لطف و بخشایشت، شکستم را جبران نمی کند و جز فضل و کرمت، مرا به آرزویم نمی رساند.
اگر از خدا یاری می جوییم و به کمک او چشم امید داریم و اگر به عنایت الهی دل بسته ایم، باید آنچه را که می خواهیم، برای او بخواهیم و در راه او تلاش کنیم و از غیر و جز او ببُریم. خدا تنها هستی واقعی است و برای غیر او کارکردن، نیستی کار و حاصل، و پوچ شدن رنج و تلاش را در پی دارد و برای او دویدن به معنای رسیدن است و نصیب بردن. رنج در راه او گنج می شود و سختی، هستی. باید بدانیم که خدا غیور است و بسیار بخشنده. اگر کس دیگری را با او شریک کردیم و ریاکارانه، کار کردیم، خدا همه اش را به شریک خیالی وامی نهد. آیا آن شریک، وجود دارد که حاصل تلاش خود را از او طلب کنیم؟ پس هم آوا با علی(ع)بگوییم:
مَنْ أخلَصَ بَلَغَ الآمالَ؛
هر کس اخلاص ورزد به آرزوهایش می رسد.
حدیث زندگی > خرداد و تیر 1381، شماره 5
امیدوارم لبخند امام زمان روزی شما باشد. باتشکر/
