مهارتهای آداب معاشرت

مقدمه
دوست داريم زندگى هايمان ، سرشار از صميميت و خونگرمى و صفا باشد.
حـريـم انـسـانها و حرمت همگان ، محفوظ بماند و معاشرت هايمان نشاءت گرفته از فرهنگ قرآنى و تعاليم مكتب باشد.
و اين ، يعنى زندگى مكتبى .
پـايـدارى و اسـتـحكام رابطه هاى مردمى ، در سايه رعايت نكاتى است كه برگرفته از حقوق متقابل افراد جامعه باشد.
در ايـنـكه چگونه بايد زيست و چه سان با ديگران بايد رابطه داشت ، نكته اى است كه در بحث آداب معاشرت مى گنجد.
بـر خـلاف فـرهـنـگ غـربـى ، روح و مـحتواى فرهنگ دينى ما بر پايه ارتباط، صميميت ، تعاون ، همدردى و عاطفه استوار است . جلوه هاى اين فرهنگ بالنده نيز در دستورالعملهاى اخلاقى اسلام ديده مى شود.
زنـدگـى مـكـتبى ، در سايه شناخت اين رهنمودها و به كار بستن آنها در صحنه هاى مختلف زنـدگـى اسـت ، نـه بـا شـعـار و ادعـا. به هر ميزان كه معيشت و معاشرت ما با اين گونه هـدايـتـهـاى ديـنى در مقوله رفتار، هماهنگ باشد، به همان اندازه زندگيهايمان مكتبى است . مسلمان بايد به گونه اى در چهارچوب اصول و سنن فرهنگ دينى خودش زندگى كند كه بـا شـهـامت و افتخار، بتواند امضاى دين را پاى همه رفتارش بگذارد و زندگيش برچسب اسلام داشته باشد و الگوى اسلامى را بر زندگى خويش در خانه و جامعه ، سايه افكن سازد.
آداب برخورد، ديد و بازديد، رفت و آمدهاى خانوادگى و دوستانه ، نحوه گفتار و رفتار بـا اقـشـار مـخـتـلف ، دوسـتـى و حـد و حـدود آن ، مراعات آن ، مراعات حقوق ديگران ، ادب و سـپاس و احترام ، از جلوه هاى بارز اخلاق معاشرت است . اين گونه رابطه هاى اجتماعى ، با عنوانهاى مختلف و در شرايط گوناگون انجام مى گيرد. گاهى به صورت صله رحم است ؛ در ارتباط با اقوام و بستگان . گاهى نام عيادت به خود مى گيرد؛ در مورد بيماران . گـاهى نسبت به برادران و خواهران دينى ، عنوان زيارت مى يابد، گاهى با همسايگان اسـت ، گـاهـى بـا مـسـتـمـنـدان . گـاهـى هـم بـر مـحـور اطـعـام اسـت و گـاهـى بـه شكل مسافرتهاى دور و نزديك و بردن هديه و آوردن سوغات سفر. گاهى هم براى شركت در مجلس عقد و عروسى يا مشاركت در مراسم سوگ و تسليت گويى است .
بـه هـر حـال ، هـمـه ايـنها نوعى رابطه و معاشرت است و نشان دهنده منش انسانى و فرهنگ اخـلاقـى هـر فـرد. اسـلام نـيز در اين باره بسيار سخن گفته و رهنمود داده است كه در اين كتاب ، گوشه اى از معارف و آموزشهاى دين در اين زمينه ها را مرور مى كنيم .
بـاشـد كـه فرهنگ خودى و هويت دينى را پاس بداريم و با افتخار و سربلندى و رها از سـلطـه فـرهنگى بيگانه و با تكيه بر رهاورد مكتب و وحى ، زندگى و روابط خويش را بر پايه ارزشهاى برگرفته از قرآن و اهل بيت (عليهم السلام )، سامان بخشيم و براى نسلهاى آينده هم ادب و اخلاق را ميراث بگذاريم .

اخلاق معاشرت‏

جواد محدثى