گوشه هایی از آسمان هشتم

کنجکاوی درباره مجموعه عظیمی مثل حرم امام رضا (ع) اتفاق ویژه ای نیست. حرم رضوی، تاریخچه زنده هزار سال معماری ایرانی است که هنوز فعال و زنده است مجموعه ای مملو از اعتقاد و مراسم های ویژه و برنامه های گوناگون، آنچه خواهید خواند چند نمونه از این مجموعه است به روایت امیر خوراکیان معاون تبلیغات و ارتباطات اسلامی آستان قدس رضوی.
 

گنبد طلایی، با ارتفاع، 31 متر و دور 42 متر، سمبل مشهد است. این گنبد 800 ساله ،2 لایه است؛ لایه رویی که طلایی است و لایه داخلی که 13 متر از لایه خارجی فاصله دارد، آیینه کاری است. اگر خوب دقت کنید یک کمربند و 4 مستطیل آبی دور گنبد می بینید. عبارات داخل آنها نه آیه است نه زیارت نامه. عبارت دور کمر بند؛ ماجرای پیاده آمدن شاه عباس صفوی از اصفهان به مشهد و ترمیم گنبد را روایت می کند. در یکی از مستطیل ها هم، شاه سلیمان صفوی ماجرای تعمیر دوباره گنبد را بعد از زلزله نوشته است. البته این عبارات به عربی است و متن کاملشان را هم می توانید در مفاتیح الجنان بخوانید.
 

به گزارش مرکز گردشگري علمي-فرهنگي دانشجويان ايران (istta) -کنجکاوی درباره مجموعه عظیمی مثل حرم امام رضا(ع)اتفاق ویژه ای نیست. حرم رضوی ،تاریخچه زنده هزار سال معماری ایرانی است که هنوز فعال و زنده است مجموعه ای مملو از اعتقاد و مراسم های ویزه و برنامه های گوناگون ،آنچه خواهید خواند چند نمونه از این مجموعه است به روایت امیر خوراکیان معاون تبلیغات و ارتباطات اسلامی آستان قدس رضوی.

گنبد طلایی ،با ارتفاع ،31متر و دور 42متر،سمبل مشهد است. این گنبد 800ساله ،2لایه است؛لایه رویی که طلایی است و لایه داخلی که 13متر از لایه خارجی فاصله دارد،آیینه کاری است. اگر خوب دقت کنید یک کمربند و 4مستطیل آبی دور گنبد می بینید . عبارات داخل آنها نه آیه است نه زیارت نامه . عبارت دور کمر بند؛ماجرای پیاده آمدن شاه عباس صفوی از اصفهان به مشهد و ترمیم گنبد را روایت می کند. در یکی از مستطیل ها هم،شاه سلیمان صفوی ماجرای تعمیر دوباره گنبد را بعد از زلزله نوشته است. البته این عبغارات به عری است و متن کاملشان را هم می توانید در مفاتیح الجنان بخوانید.

هیچ می دانستید ضریح زیر گنبد نیست؟!ا

ین اتفاق برای این افتاده که قدمت بنای اولیه، از قدمت ارامگاه امام رضا (ع)بیشتر است. چند سال قبل از شهادت امام رضا(ع) هارون الرشید در سفری که به مرو داشت، همین جا بیمار شد و در گذشت و در وسط عمارت حمید بن قحطبه، «حاکم سنابد و طوس»دفن شد . زمانی هم که مامون چند سال بعد در بازگشت از مرو در همین عمارت امام (ع) را با سم شهید کرد. ایشان را در بالای سر هارون دفن کردند. توسعه حرم، حول همان بنای اولیه شکل گرفت و ضریح هم روی آرامگاه امام که سمت غرب عمارت مربع شکل بود ساخته شد. الان قبر هارون که درست زیر گنبد است، در سمت بانوان قرار دارد.
 

حرم این روزها بیشتر شبیه یک فرهنگسرای دینی بزرگ شده که تنوع، حرف اول را می زند برگزاری جشن تکلیف برای دخترهای 9 ساله نقد ادبی کتاب هایی که درباره آقا امام رضا (ع) منتشر می شود. جلسه هفتگی شعرا و شعر خوانی درباره امام رضا (ع) مسابقات مختلف روزانه در ایام تابستان، اهدای سالی 500 هزار کتاب، برگزاری بیشتر از هزار و 600 سخنرانی در سال که اکثرشان سی دی سوالات شرعی که 24ساعته باز است. جلسات پرسش و پاسخ مذهبی، مشاوره های تخصصی خانوادگی و ... بین طرح ها بعضی ها خیلی جالبند. مثل طرح مهد الرضا که یک مهد کودک قرانی است و به بچه ها قرآن یاد می دهند. طرح نور الهدی که کارش حفظ ارتباط با جوان هایی است که قبلا در مسابقات فرهنگی شرکت کرده اند مثل فرستادن کتاب برای آنها کارگاه های مباحثه که درباره مهدویت و ...است. جوان ها دور استادی حلقه می زنند و بعد از این که موضوعی را خوب فهمیدند مثل یک بازی کامپیوتری به مرحله بعد و کارگاه و پخت بعدی می روند. سالی حدود 5 میلیارد تومان هزینه این امور می شود.
 

اگر می خواهید عظمت را از نزدیک ببینید، کافی است 2 گلدسته 43 متری،مسجد گوهرشاد را بغل کنید تا سرتان گیج برود . ساخت این مسجد، 12سال طول کشیده و قوام الدین شیرازی مهندس بزرگ عصر، تیموری برای آن سنگ تمام گذاشته.

می گویند آب سقاخانه حرم امام رضا (ع)شفا است. خیلی ها با این نیت از پیاله های طلایی رنگ کنار این سقاخانه اب می خورند . این سقاخانه،از سنگ مر مر یک پارچه است و نادر شاه آن را از هرات آورده و هزار و 130لیتر گنجایش آب دارد؛اما چون بعدا شخصی به اسم اسماعیل خان گنبدی طلایی روی آن گذاشت ،به سقاخانه اسماعیل طلایی معروف شده است. حرم 2سقاخانه با چشم الکترونیکی در صحن های جمهوری و قدس هم دارد که به پای این سقاخانه نمی رسند.

هر روز بعد از نماز صبح،گل های درون 4گلدان روی ضریح عوض می شوند. این گل ها هر روز به یکی از کفشداری ها می رود تا زائران بتوانند قطعه ای از آنها را به قصد تبرک ببرند. این کار در کنار جمع کردن پارچه و اجسام روی ضریح به «خدمت فوق ضریح»معروف است که توسط 2خادم انجام می شود.
 

اگر بعد از نماز مغرب یا نماز صبح از جلوی رواق دار السیاده رد بشوید،خادمانی را می بینید که در 74طرف نشسته اند و لاله های زیبایی با شمع و قرآن جلویشان است. به این مراسم روزانه ؛صفه می گویند . در این مراسم یک ساعته ،14مدیحه از منشات خواجه نصیر الدین طوسی در باره 14معصوم خوانده می شود.
فقط اعداد را ببینید و خودتان درباره این کتابخانه قضاوت کنید؛11هزار متر مربع مساحت؛28هزار متر مربع زیر بنا،2/5میلیون کتاب چاپی ،118هزار کتاب خطی ،7/5میلیون مراجعه کننده در یک سال ،366هزار عضو و 600سال سابقه. حالا اگر واقعا دوست دارید سری به این بهشت کتاب بزنید ،راه حل ساده ای دارد . با یک کارت شناسایی به کتابخانه می روید و تا هر وقت دلتان خواست ،می توانید از 7صبح تا 10شب انجا بمانید شاهکار معماری و ریاضی !تاریخ معماری ایران،پر از رمز و راز است ؛از منارجنبان و مسجد امام اصفهان تا همین گلدسته های طلایی حرم،گلدسته ها در 2طرف صحن انقلاب هستند .جالب اینجاست که اگر شما از جنوب و خیابان امام رضا(ع)به حرم نگاه کنید. 2تا گلدسته متقارن هم،در 2طرف گنبد قرار دارند؛اما اگر از سمت شمال به حرم نگاه کنید،2گلدسته بر هم منطبق هستند و فقط یک گلدسته می بینید . معماری که گلدسته دوم را ساخته آن را این طور طراحی کرده . البته ناگفته نماند در امتداد هم نبودن 2خیابان شمالی و جنوبی هم کمک کرده است.
 

اگر مسافری به مشهد آمد و دار وندارش را دز د زد ،یا ناگهان مفلس شد،چه کار باید کند؟جالب است بدانید محلی در حرم برای سر و سامان دادن به در راه مانده ها وجود دارد ؛در این محل،افراد نیازمند به کمک،برای بازگشت به شهرشان مراجعه می کنند و آدم هایی که در ان بخش هستند،بعد از این که از صحت و سقم بی پولی او مطمئن شدند او را با هزینه حرم،راهی خانه می کنند . حتی موقوفاتی هم برای هزینه در راه مانده ها وجود دارد
امام رضا (ع)چقدر زمین و امکانات وقفی دارد؟این همیشه سوال خیلی ها بوده . از قدیم رسم بوده که هر کس هر وقفی را درباره هر موضوعی کرد در همان بخش استفاده شود. مثلا فلان وقف ،فقط برای تامین هزینه برق است . البته با حکم مراجع،این شرایط قابل تغییر است؛مثلا وقتی آب کم است، می توان وقف برق را صرف اب کرد ؛اما یکی از معروف ترین موقوفات امام رضا(ع)مزرعه نمونه آستان قدس در جاده طرق است که مجموعه عظیمی از مزارع و دامپروری هاست.

از سالیان دراز برگزاری عقد در حرم کار متداولی بوده. این عقدها که شرعی هستند،چون ثبت نمی شوند،و جه قانونی ندارند ،بیشتر در صحن جمهوری و رواق های بالا سر انجام می شود. پیدا کردن این مراسم هم راحت است. یک جمع خودمانی . یک دختر با چادر سفید و یک پسر با کت و شلوار و صلواتی که بعد از جاری شدن خطبه عقد فرستاده می شود. به خاطر قانونی نبودن این عقدها و اینه مراحل قانونی مثل رضایت پدر دختر و ..معلوم نیست،استان قدس و خدام و عوامل در آن دخالت ندارند و تا حدی هم مانع می شوند.
بهشت ثامن قبرستانی 3طبقه است . تدفین روزانه در زیر زمین صحن جمهوری انجام می شود . قیمت قبرها بسته به نزدیکی به ضریح متفاوت است ؛ولی قیمت آن حدود 12میلیون تومان است . در بهشت ثامن ،باید همه سنگ قبرها یکسان باشد.

اگر می خواهید صدای نقاره زنی را بشنوید ،2مرتبه در روز وقت دارید. یک نیم ساعت قبل از طلوع افتاب و یکی هم نیم ساعت قبل از اذان مغرب . نقاره زنی برای این انجام می شود که اگر زائری مانده که نماز صبح یا ظهر و عصر ش را نخوانده ،بخواند تا قضا نشود . به جز محرم و صفر و ایام عزا همیشه بساط نقاره به پا است. نقاره زن ها 13نفرند کرناها 120سانتی متر طول دارند و در آنها می دمند مدت نقاره زنی 20دقیقه است و در طول این مدت نقاره زن ها دست جمعی با صدای بلند به امام رضا(ع)سلام می کنند. جالب است بدانید نام خانوادگی همه نقاره زن ها شکوهی است؛ چون از قدیم به آنها عمله جات شکوه سلطانی می گفتند.

.

موزه آستان قدس یکی از شلوغ ترین و البته کامل ترین موزه های ایران است که با قدمتی 64 ساله، شامل 11 گنجینه مجزا است:قرآن، هدایای رهبری، فرش، تاریخ مشهد، سکه و مدال، تمبر و اسکناس، ظروف، نرم تنان، سلاح، نجوم و ساعت هنرهای تجسمی اصلی ترین بخش این مجموعه موزه، موزه مرکزی است. این موزه 4 طبقه دارد.

طبقه منهای یک :اگر خیلی علاقمند به پول هستید، موزه تمبر و اسکناس است اینجا می توانید بیشتر از هزار و دویست تمبر ایرانی و خارجی را ببینید.

 

طبقه همکف :2موزه تاریخ مشهد و سکه و مدال اینجاست . ضریح و اثار قدیمی حرم در موزه مشهد و مدال های تختی و کاپ آقای فوتبال آسیا خداداد عزیزی هم در موزه مدال دیدنی است .
طبقه اول :موزه های نرم تنان و نقاشی هم اینجاست . اگر می خواهید تابلوهای معروفی مثل عصر عاشورای فرشچیان و کارهای کمال الملک را ببینید، موزه نقاشی را از دست ندهید در موزه نرم تنان هم، صدف و حلزون های دریایی را ببینید
.

تابلو نقاشي خمسه آل طيبه قدمت:قرن 13 هجري شمسي

طبقه دوم:ادوات نجوم و سلاح و ظروف، اینجا برای دیدن ردیف شده اند انواع ساعت های آفتابی تاشنی، شمشیرهای دوره صفویه و ظرف های چینی 500ساله هم در این طبقه است. هر روز هم، از 8 صبح تا 5 بعد از ظهر باز است. شیطان در یا با 145سانتی متر طول، دیدنی ترین موجود موزه نرم تنان است.

Sea Devilماهي موميايي شده شيطان دريا

اگر شب با هواپیما به مشهد برسید؛حرم غرق نور است . سیستم برق و آب حرم با این که به سیستم شهری متصل است؛اما دور تا دور حرم، کانال انرژی با 3تا 4سیستم سرمایش و گرمایش تعبیه شده تا حرم را به طور مناسب و یکنواخت پوشش بدهد. با این سیستم حتی در صورت قطع اب و برق شهر، حرم مشکلی نخواهد داشت.