خانواده Urticaceae
گياهان دارويی اين تيره در استان مرکزی عبارتند از:
نام فارسي: گزنه ( گزنه كبير, گزنه دو پايه) 
نام علمي Urtica dioica 
فرانسه: ortie mechante, Grande ortie, ortie dioique 
انگليسي:Lavge - Nettle, Common- Nettle , Greet- Nettle 
آلماني: Grosse- Nessel, Brennessel, Grosse- Brennessel 
ايتاليائي: Orticone, O. Uivace, ortice- maschia, Ortica 
عربي: قريص (Quarrys) 

مشخصات گياهشناسي: 
گزنه كبير گياهي است علفي, چند ساله, ساقه آن 4 گوشه و راست به ارتفاع 5/0 يا بك متر و حتي بيشتر و پوشيده از تار و پرزهاي چسبناك و ساختمان آن به شدت ليفي مي*باشد. برگهاي آن متقابل بيضي بزرگ و نوك تيز, دندانه*دار و منتهي به 12 ستيپول و رگبرگها خيلي مشخص از مشخصات پايه ماده آن اين است كه گل آذين خوشه آن پس از آنكه گل*ها آميزش يافت و تشكيل ميوه آغاز گرديد. از حالت ايستاده به وضع خميده در مي*آيد. گزنه اعضاي پوشيده از تارهاي مخروطي شكل و گزنده دارد و چون پس از لمس كردن محتويات سوز آور غده زير آن در پوست بدن وارد مي*گردد. ايجاد سوزش و ناراحتي مي*كند. گزنه كبير خزنده است و در فواصل مختلف ريشكهاي تازه از آن روييده و منشاء ساقه هوايي و گياه جديدي مي*شود به همين دليل اين گياه به سرعت گسترش مي*يابد. تخم آن نرم براق و كمي پهن و تيره رنگ است.

قسمت مورد استفاده: 
سر شاخه*هاي گياه( بيشر برگهاي تازه) و ريشه و شيره حاصل از دانه آن نيز كم و بيش به مصرف درماني مي*رسد. 

خواص درماني
اين گياه در تقويت اعمال هضم, ازدياد ادرار, رفع نزله, بند آوردن خون, علاج بيماري قند و احتمالاً ازدياد ترشح شير و باز كردن قاعدگي اثر مفيد است.گزنه داراي اثر قاطع در رفع بيماريهاي پوست است. دانه گزنه داراي اثر مسهل و قاعده آور و ضد كرم است. با مصرف گزنه, تعداد گلبولهاي قرمز خون نيز افزايش مي*يابد كه خود در درمان بعضي از بيماريهاي خوني حائز اهميت است. جوشانده گزنه در رفع ناراحتي*÷اي پوستي مخصوصاُ اگزماهاي مزمن و گزماهاي ناشي از Impetiyo و داء الصدف و نظاير آنها اثر معالج ظاهر مي*كند.گزنه به نحو غير قابل ترديد اثر بند آورنده خون دارد. به طوري كه بررسي*هاي متعدد در اين زمينه نشان داده است كه گزنه در رفع اخلاط خوني, خون آمدن از بيني, خونروي در فواصل قاعدگي, استفراق خوني و خونرويهاي مختلف اثر درخشان دارد و در استعمال خارج برگ له شده گزنه در مقدار كمي نمك و يا جوشانده آن, اثر قاطع در رفع زخم*هاي غانقرايائي و اولسرهاي چركين دارد. شيره تازه يا جوشانده گياه اگر غرغره شود. ورم لوزه, آفت و التهاب لثه دندان را از بين مي*برد. از قديم الايام با گزنه تازه ضربه*هاي ملايم روي قسمتي از پوست بدن ( به منظور تجمع خون در آن قسمت) وارد مي*آورند تا با اين عمل, خون از قسمتهائي از بدن كه موجبات ناراحتي*هاي را فراهم آورد, دور گردد و به اين قمست متوجه شود.از گزنه در رفع بيحسي اعضاي بدن, بي اختياري اعضاء كه بر اثر سكته*هاي ناقص بيش مي*آيد. رماتيسم مزمن قطع شدن حالت قاعدگي و غيره استفاده به عمل مي*آورده*اند. در كليه حالات مذكور با اثر دادن شاخه برگدار گزنه و يا فرآورده*هاي آن بر روي پوست بدن اثر درماني ظاهر مي*شود. جوشانده گياه و خيسانده آن در الكل به صورت لوسيون به تنها در رشد موي سر اثر مي*كند بلكه مانع ريزش مو مي*شود بعلاوه شوره سر را از بين مي*برد. گزنه مدر و معرق نيز مي*باشد و براي نرم كردن ورمهاي سخت در استعمال خارجي به كار مي*رود. نيروي جنسي را زياد مي*كند. سينه, ريه و معده را از افلاط پاك مي*كند. دهانه رحم و گرفتگيهاي كبد را باز مي*كند در علاج بيماريهاي قند موثر است. شيره گياه و جوشانده گياه مقدار قند در ادرار بيماران قند را كاهش مي*دهد. در ضمن براي رفع پيچيدگي*هاي عصب نيز مفيد است. 

صور داروئي: 
دم كرده و يا جوشانده 30 تا 60 در هزار برگ گزنه به مقدار 3 فنجان در روز قبل يا بعد از هر غذا شيره تازه گياه به مقدار 60 تا 125 گرم در روز قبل از غذا ( به اين شيره بايد كمي آب افزود تا رقيق شود) شريت گزنه كه با افزايش 30 تا 60 گرم آن در كمي آب قند حاصل مي*شود. جوشانده 30 تا 40 در هزار گزنه در آب به عنوان مدر و تصفيه كننده خون براي مصرف در 2 روز بيش هر دو غذا و همچنين از عصاره و تنتور آن هم مصرف مي*شود. 

نقاط پراكنش:
اين گياه به صورت پراكنده در نقاط مرطوب حاشيه چشمه*هاي دائمي و بعضاً فصلي در نقاط كوهستاني استان به صورت خيلي محدود رويش دارد.