وجه تسميه و پيشينه تاريخي
کهگيلويه به معني «منطقه كوهستاني گيل» زماني شهر بزرگي بوده است. حدود 2000 خانه، مسجد، حمام، بازار و كاروان‌سرا در آن وجود داشته، كه اكنون آثار ويرانه بسياري از آن ها بر جاي مانده است. دهدشت مركز شهرستان کهگيلويه واقع در قسمت دشت كهگيلويه (زير كوه) از دو قسمت جداگانه تشكيل شده است. قسمت قديمي شهر که مخروبه شده و به دهدشت كهنه معروف است «بلاد شاپور» نام داشته و توسط شاپور اول ساساني فرزند اردشير اول ايجاد شده است. قسمت جديد آن، فضايي نيمه شهري و نيمه روستايي است كه با توجه به وضع زندگي و شكل ظاهري فعاليت هاي مردم و نماي ساختمان ها، وجه روستايي آن جلوه بيش تري دارد. كهگلويه در زمان هاي قديم جزو لرستان بزرگ بوده است.
استرابون، جغرافيدان مشهور يونان باستان، كهگلويه را بخشي از خاك اوكسي ها (نام هخامنشي خوزستان) مي داند. در دوره ساسانيان قسمت دشتي اين سرزمين را « قباد خوره» ومناطق كوهستاني آن را «رم زميگان» مي ناميدند. قباد ساساني، «ارگان» (ارجان) را در قسمت دشتي آن بنا نهاد. در دوران بعد از اسلام «قباد خوره» به نام شهر حاكم نشين آن ولايت «ارگان» (ارجان) و مناطق كوهستاني آن «رم زميگان» به كهگيلويه شهرت يافت. در قرن هاي بعدي كه شهر ارگان ويران گرديد و افشارها و لرها سراسر آن را تصرف كردند، تمامي اين خطه، كهگيلويه و قسمت كوهستاني آن، «پشتكوه» و قسمت دشتي آن، «زير كوه» ناميده شدند. اين شهر در اواخر دوره صفويه به خاطر عدم امنيت در راه هاي بازرگاني آن، صدماتي ديده و در زمان هرج و مرج دوره زنديه توسط چادر نشينان چهار بنيچه كه در اصل بخشي از ايل بزرگ جاكي بود و سراسر منطقه خاوري استان كهكيلويه را در تصرف داشت، غارت و ويران گشت.
