زندگی نامه ی امام علی (ع)

توصيه حضرت على عليه‏السلام در مواجهه با قرآن‏

امام (ع)، پس از آن بيان نورانى مبنى بر خبر دادن از عالم قيامت و روز واپسين و رضايت پيروان قرآن از اعمال و گذشته خويش و گرفتار بودن متخلفين از قرآن در آن روز، به مردم چنين توصيه مى‏كنند: فكونوا من حرثه القرآن واتباعه؛ از پيروان قرآن باشيد، واستدلوه على ربكم؛ قرآن را دليل‏-نهج‏البلاغه، خطبه 175 و گواه بر پروردگار خويش قرار دهيد. خدا را از كلام خودش بشناسيد، اوصاف پروردگار را به وسيله قرآن بشناسيد. قرآن راهنمايى است كه شما را به سوى خدا راهنمايى مى‏كند. از اين راهنماى الهى براى شناخت فرستنده آن استفاده كنيد و به خدايى كه قرآن معرفى مى‏كند ايمان بياوريد. واستنصحوه على انفسكم؛ شما انسان‏ها به كسى كه خيرخواه و دلسوز شما باشد نياز داريد تا در مواقع لازم شما را نصيحت كند. قرآن را ناصح خود قرار دهيد و به نصيحت‏هاى خير خواهانه‏اش عمل كنيد؛ زيرا قرآن نصيحت گر دلسوزى است كه هرگز به شما خيانت نمى‏كند و شما را به نيكوترين وجه به صراط مستقيم هدايت مى‏كند.
بنابراين حضرت على عليه‏السلام به مسلمانان و مشتاقان سعادت دنيا و آخرت توصيه مى‏كند كه قرآن را راهنماى خود قرار دهيد و به نصيحت‏هاى دلسوزانه آن گوش فرا دهيد؛ زيرا

ان هذا القرآن يهدى للتى هى اقوم و يبشر المومنين الذين يعملون الصاحات ان لهم اجرا كبيرا -اسرا،9
قطعا اين قرآن به (( آيينى)) كه خود پايدارتر است راه مى‏نمايد، و به آن مومنانى كه كارهاى شايسته مى‏كنند، مژده مى‏دهد كه پاداشى بزرگ بر ايشان خواهد بود.
نكته‏اى كه در اين قسمت از بحث مورد تاكيد است لزوم اعتقاد و باورى با روح و جان عجين، نسبت به مضمون اين آيه شريفه است؛ زيرا تا چنين اعتقاد و باورى درباره قرآن، بر روحيه انسان حاكم نباشد و تا انسان خود را به طور كامل در اختيار خدا قرار ندهد و خود را از پيش داورى‏ها و هوس‏هاى نفسانى تخليه نكند هر لحظه ممكن است در دام وسوسه‏هاى شيطان افتد و گمراه شود. آن گاه كه به قرآن كريم مراجعه كند ناخواسته در قرآن نيز به دنبال مطالب و آياتى مى‏گردد كه با خواسته‏هاى نفسانى او موافق به نظر آيد.
بديهى است كه همه دستورات و احكام قرآن با خواسته‏هاى نفسانى و اميال حيوانى انسان موافق نيست. انسان به حسب طبيعتش هوس‏ها و خواسته‏هاى دارد و دوست دارد كه قرآن نيز به ميل او سخن بگويد. بنابراين طبيعى است آن جا كه قرآن بر خلاف اميال حيوانى و نفسانى انسان سخن بگويد. انسان چندان روى خوش به آن نشان ندهد و آن جا كه آيات موافق با اميال نفسانى او باشد با گشاده رويى استقبال كند. البته همه اين فعل و انفعالات، پنهانى و در درون انجام مى‏گيرد ولى آثارش در اعمال و رفتار انسان ظاهر مى‏گردد؛ لذا عقل ايجاب مى‏كند كه قبل از مراجعه به قرآن، انسان ذهن خود را از هر گونه پيش داورى تخليه كند و از همه هوس‏ها و خواسته‏هاى نفسانى خود صرف نظر كند تا با روحيه خدا محورى به مكتب قرآن پا گذارد. در اين صورت است كه انسان زانوى ادب مى‏زند و با كمال ميل پذيراى معارف الهى مى‏شود.