بانک مقالات زراعت و باغبانی

ارزيابي کلکسيون نخود مشهد در چند سال گذشته منجر به شناسايي تعدادي ژنوتيپ نخود متحمل به سرما جهت کاشت پاييزه در مناطق مرتفع شده است، با وجود اين که در خصوص واکنش اجزاي عملکرد و عملکرد اين ژنوتيپ ها به شرايط کاشت پاييزه نسبت به کاشت رايج بهاره اطلاعاتي دردسترس نيست. از اين رو آزمايش حاضر در سال زراعي 80-1379 درمزرعه تحقيقاتي دانشکده کشاورزي مشهد با کاشت 33 ژنوتيپ نخود (32 ژنوتيپ متحمل و يک ژنوتيپ حساس به سرما) درچهارتاريخ کاشت [6 مهر، 24 مهر و 11 آبان کاشت هاي پاييزه) و 16 اسفند (کاشت بهاره)] طراحي و اجرا شد. اثر تاريخ کاشت و ژنوتيپ بر درصد بقاي گياهان پس از زمستان معني دار بود. درصد بقاي گياهان در کاشت سوم بيش از دو کاشت قبل از آن بود، ضمن اينکه در 84 درصد ژنوتيپ هاي متحمل به سرما درصد بقاي بيش از 95 درصد بود و ژنوتيپ حساس نيز کمترين درصد بقا را داشت (41.7 درصد). اثر تاريخ کاشت و ژنوتيپ کاشت و ژنوتيپ بر تعداد غلاف دربوته، وزن صد دانه، عملکرد دانه و شاخص برداشت معني دار بود. کاشت پاييزه ژنوتيپ هاي نخود سبب بهبود صفات مذکور نسبت به کاشت بهاره آنها شد، به نحوي که براساس ميانگين داده هاي حاصل از کاشت هاي پاييزه، صفات فوق به ترتيب 10.5، 1.2، 62.4 و 2.4 برابر اين صفات در کاشت بهاره بود. در بين کاشت هاي پاييزه نيز تعداد غلاف در بوته و عملکرد دانه در واحد سطح در کاشت اول به ترتيب 1.8 و 2.1 برابر آن نسبت به کاشت سوم بود. درتمام ژنوتيپ هاي متحمل به سرما (به استثناي نمونه MCC 202) تعداد غلاف دربوته بيشتر از ژنوتيپ حساس به سرما بود. از نظر وزن صد دانه ژنوتيپ MCC 426 بالاترين ميزان وزن صد دانه را در بين ژنوتيپ هاي مورد بررسي داشت. ژنوتيپ MCC 83 با 98.1 گرم در مترمربع و ژنوتيپ MCC 505 (ژنوتيپ حساس به سرما) با 10.7 گرم در مترمربع به ترتيب بيشترين و کمترين عملکرد دانه را توليد کردند. اثر متقابل تاريخ کاشت و ژنوتيپ نيز بر تعداد غلاف در بوته، وزن صد دانه و عملکرد دانه معني دار بود. بيشترين تعداد غلاف درگياه را ژنوتيپ MCC 476 (با 41.9 غلاف درگياه) درکاشت اول و کمترين آنرا ژنوتيپ هاي 283، 496 و 458 MCC (بدون هيچگونه غلاف) درکاشت چهارم داشتند. بالاترين وزن صد دانه در ژنوتيپ MCC 426 درکاشت دوم مشاهده شد (36.0 گرم) در حالي که کمترين وزن صد دانه متعلق به ژنوتيپ MCC 322 در کاشت اول (6.7 گرم) بود. ژنوتيپ MCC 476 در کاشت اول با 188.7 گرم در مترمربع و ژنوتيپ هاي 283، 496 و 458 MCC درکاشت چهارم با صفر گروه در مترمربع به ترتيب بيشترين و کمترين عملکرد را توليد کردند. با توجه به اينکه هدف نهايي از معرفي سيستم کاشت پاييزه نخود در نواحي مرتفع افزايش عملکرد و توليد مي باشد، ضروري است که رشد و عملکرد اين ژنوتيپ ها در قالب آزمايش هاي تکرار دار در ساير مناطق نيز مورد ارزيابي قرار گيرد.

 نسخه قابل چاپ