بانک مقالات زراعت و باغبانی

تغييرات طول دوره رشد گياهان و محصولات زراعي يكي از اثرات پديده گرمايش جهاني است. بهار زودرس و تاخير در آغاز شرايط پاييز اين وضعيت را تشديد نموده است. بر اساس مطالعاتي كه در دهه هاي اخير انجام شده، طول دوره رويش گياهي در مناطق زيادي از عرض هاي جغرافيايي مياني و بالاي نيمكره شمالي، به همراه افزايش دماي كره زمين افزايش يافته است. به دليل گوناگوني و تنوع در طول دوره رويش گياهان مختلف، تعاريف متعددي در اين زمينه وجود دارد، لكن براي برخي از كاربردها از جمله مدل هاي اقليمي و تغييرات آن که به منظور تفسير گرمايش جهاني، توصيف جنگل و مناطق کشاورزي به کار گرفته مي شود، ارايه يک شاخص عمومي مستقل از گونه گياه، مناسب بنظر مي رسد. يكي از اين تعاريف شاخص حدي طول دوره رويش 1 مي باشد كه توسط گروه تغييرپذيري کميسيون اقليم شناسي 2 تعريف شده است. بر اساس اين تعريف، در نيمكره شمالي فاصله زماني بين اولين دوره بعد از اول جولاي (دهم تير)، كه حداقل 6 روز متوالي، دماي ميانگين روزانه بيشتر از 5 درجه سانتي گراد باشد و اولين دوره 6 روزه با دماي ميانگين روزانه كمتر از 5 درجه سانتي گراد طول دوره رويش محسوب مي شود. در نيمکره جنوبي اين فاصله زماني از اول ماه ژانويه در نظر گرفته مي شود. در اين مقاله سعي شده است شاخص حدي طول دوره رويش مذكور به همراه تعداد روزهاي يخبندان 3 و تعداد روزهاي يخي 4، بر اساس داده هاي روزانه 16 ايستگاه سينوپتيك کشور كه داراي داده هاي مناسب و همگن مي باشند در دوره آماري 2003-1951 ميلادي مطابق با 82-1330 شمسي محاسبه و ارايه شود. با توجه به آنکه داده هاي ايستگاههاي سينوپتيک کشور به سال ميلادي ثبت مي گردد و به منظور مقايسه نتايج اين مطالعه با آنچه که در سطح جهاني بدست آمده، انجام اين کار نيز در مبناي سال ميلادي صورت پذيرفته است. به دليل تنوع اقليمي موجود در كشور و گستردگي آن در عرض هاي جغرافيايي بالا و پايين مشاهده مي شود كه اين شاخص در عرض هاي جغرافيايي بالاتر در مقايسه با عرض هاي پايين جغرافيايي معني دار است و يا به عبارت ديگر در ايستگاه هاي جنوبي كشور نظير بوشهر و آبادان با توجه به دامنه تغييرات دمايي شان، کارايي چنداني ندارد. اما در ديگر ايستگاه هاي کشور مانند بندر انزلي، بابلسر، اصفهان، كرمانشاه، مشهد، رشت، شهركرد، شيراز، تبريز، تهران و زابل که در دوره مورد مطالعه از كيفيت مطلوب آماري برخوردار هستند، روندهاي طول دوره رشد افزايشي است که بيشترين آن ها مربوط به ايستگاه هاي کرمانشاه، مشهد و تهران به ترتيب با ميانگين تقريبي 12، 9 و 7 روز بر دهه مي باشد. همراه با اين افزايش تعداد روزهاي يخبندان روند کاهشي داشته اند، به طوري که به طور متوسط در تهران 7، اصفهان و مشهد و شيراز 4 روز بر دهه کاهش مشاهده شده است.

 نسخه قابل چاپ