پاسخ به:مقالات منابع طبیعی
پنج شنبه 8 تیر 1391 11:06 AM
25 : پژوهش و سازندگي زمستان 1386; 20(4 (پي آيند 77) در منابع طبيعي):191-199. |
بررسي اثر تغييرات پوشش اراضي و اقليم بر جريان رودخانه (مطالعه موردي: حوزه آبخيز ميناب) |
برخورداري جلال*,خسروشاهي محمد |
* مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي يزد |
بررسي جامع حوزه آبخيز يك راه حل اساسي براي مديريت اكوسيستم است كه منجر به حفاظت بهتر منابع طبيعي خواهد شد. كاربري اراضي و نوسانات اقليمي از جمله عواملي هستند كه بر چرخه طبيعي آب در اكوسيستم اثر مي گذارند. در اين مقاله تغييرات رژيم هيدرولوژيك حوزه آبخيز ميناب واقع در استان هرمزگان با استفاده از داده هاي بارندگي و سيلاب مورد بررسي قرار گرفته و با مشخص كردن تغييرات كاربري اراضي حوزه از گذشته تاكنون ارتباط آن ها نيز مورد بررسي و تحليل قرار گرفته است. بدين منظور با استفاده از تصاوير ماهواره اي سالهاي 1975و 1988 و 2002 و بهره گيري از اطلاعات موجود، نقشه كاربري اراضي براي سه مقطع زماني فوق تهيه و ترسيم شد همچنين براي بررسي رژيم جريان رودخانه از آمار ايستگاه هيدرومتري ميناب و داده هاي 8 ايستگاه باران سنجي داخل حوزه استفاده شد. با استفاده از ميانگين متحرك، دوره هاي تر و خشك رودخانه در طول دوره آماري استخراج گرديد سپس با بررسي مقايسه تداوم جريان و بيلان آبي حوزه در سه دوره موردنظر، تاثير تغييرات كاربري اراضي و تغييرات بارندگي بر رژيم آبي رودخانه بررسي شد. نتايج حاصل نشان داد علي رغم يكسان بودن ميزان بارش در دو دوره ترسالي، دبي هاي متوسط و آب پايه رودخانه كاهش قابل توجهي يافته و جريان رودخانه از حالت نيمه دايمي به فصلي تغيير كرده است. مقايسه نقشه هاي كاربري اراضي حوزه نيز از 25 سال گذشته تاكنون نشان داد كه سطح اراضي مرتعي (مرتع خوب و متوسط) و بيشه زارهاي جنگلي از 45 درصد سطح حوزه در سال 1975 به 8 درصد در سال 2002 كاهش يافته است. همچنين بررسي روند تغييرات دبي حداكثر سيلاب ها و بارش هاي حداكثر 24 ساعته در دوره هاي بازگشت حاكي از اين است كه در دوره بازگشت هاي بيش از 10 سال سرعت افزايش سيلاب در اثر بارندگي (فاكتور اقليمي) به صورت نمايي است و نقش تغيير كاربري اراضي قابل چشم پوشي است ولي در دوره بازگشت هاي كمتر از 10 سال نقش فاكتور تغيير كاربري اراضي نمايان مي شود. |
كليد واژه: |
نسخه قابل چاپ |