مقالات اقتصاد کشاورزی و توسعه

مسئله آب و مديريت صحيح منابع آب، يكي از مشكلات اساسي كليه كشورهاست به طوري كه امروزه توسعه انساني به ويژه در اكثر كشورهاي جهان سوم به شدت وابسته به توسعه و اصلاح مديريت منابع آب است. توسعه مديريت منابع آب مي تواند نقشي اساسي در حل مشكلات محرومان داشته باشد. لذا اصلاح راهبردها و فناوريها در استفاده از منابع آب براي بر طرف كردن مشكلات ناشي از كمبود، آلودگي و پايين بودن راندمان استفاده از آب، ضروري به نظر مي رسد. با توجه به اينكه در سالهاي اخير دولت سرمايه گذاريهاي كلان و اعتبارات گسترده اي در جهت گسترش فناوريهاي آب اندوز، به ويژه آبياري باراني انجام داده است و با عنايت به اينكه سيستم آبياري مانند هر فناوري ديگري ممكن است مسائل و مشكلاتي براي كشاورزان به وجود بياورد كه سبب رها كردن و استفاده ناكارآمد از اين سيستم شود، لذا شناخت مشكلات كشاورزاني كه آبياري باراني را پذيرفته اند از هدفهاي مهم توسعه و اصلاح افزايش راندمان آبياري در بخش كشاورزي به شمار مي‌ آيد. هدف اين پژوهش، شناخت مشكلات كشاورزان استفاده كننده از سيستم آبياري باراني است. روش پژوهش مبتني بر جمع آوري اطلاعات از طريق تكنيك هاي پژوهش كيفي، شامل: مصاحبه حضوري، تكميل پرسشنامه باز، مصاحبه عميق و مشاهدات ميداني در 4 استان فارس، بوشهر، كهكيلويه و بوير احمد و چهار محال و بختياري با استفاده از روش نمونه گيري ساده تصادفي براي اين منظور 124 پذيرنده سيستم آبياري باراني انتخاب شدند. يافته هاي پژوهش نشان مي دهد كه پذيرندگان سيستم آبياري باراني با مشكلات گوناگوني رو به رو هستند كه در اين پژوهش به 18 مورد آنها در چارچوب سه گروه مشكلات فني، اطلاعاتي و اقتصادي اشاره شده است. مجموعه اين مشكلات سبب استفاده ناكارآمد يا استفاده نكردن از سيستم آبياري باراني گرديده كه متعاقبا پيامدها و مشكلات ديگري نيز براي آنان پديد آورده است. بر مبناي يافته هاي پژوهش حاضر پيشنهاد شده است كه اين 18 مشكل در طراحي، اجرا و ارزشيابي سيستم هاي آبياري باراني جهت افزايش كارايي اين سيستم ها در نظر گرفته شود. افزون بر اين، با توجه به ضعفهايي كه چارچوب پارادايم واقع گرايي- مثبت گرايي در طراحي و ترويج فناوري دارد لازم است روش هاي مشاركتي پژوهش و نوآوري، توسعه مشاركتي فناوري (PTD) نظام پژوهش و ترويج مزرعه اي (FSRE) و طراحي يكپارچه در چارچوب پارادايم ساختار گرايي در خلق دانش و ابداع توسعه فناوري در بين پژوهشگران علم كشاورزي مورد توجه قرار گيرد.

 نسخه قابل چاپ