مقالات آب و خاك (علوم و صنايع كشاورزي)

براي انجام اقدامات آبخيزداري و برنامه ريزي مديريت بهينه منابع آب بويژه در حوزه هاي آبخيز کوچک، شناخت روابط هيدرولوژيکي از جمله برآورد سري زماني مقدار رواناب ماهانه ضروري است. براي بررسي توانايي مدل رياضي انتخابي بمنظور شبيه سازي عمق رواناب ماهانه، تعداد 7 زيرحوزه در داخل استان زنجان و مجاور آن انتخاب شدند. مساحت زيرحوزه هاي انتخابي کمتر از 170 کيلومتر مربع و طول دوره آماري داده هاي آب سنجي قابل قبول آنها 6 الي 27 سال است. براي هريک از زيرحوزه هاي انتخابي عمق رواناب، عمق بارندگي و تبخير و تعرق پتانسيل به روش بلاني-کريدل براي ماه هاي هر سال آبي برآورد گرديد. بعضا بدليل انتقال بخشي از عمق رواناب حاصل از ذوب برف زمستانه به فصل بهار، داده هاي آب سنجي ماهانه به دو دسته شامل کل سري داده ها و سري داده هايي که حتما نسبت عمق رواناب به عمق بارندگي آنها کوچکتر از يک است، تقسيم شدند. سپس نسبت به تعيين اندازه دو ضريب واسنجي مدل رياضي بيلان آب انتخابي بر مبناي بيشينه نمودن ضريب ناش-ساتکليف بعنوان معيار عملکرد مدل براي هر دو دسته داده اقدام شد. نتيجه آنکه در حالت استفاده از بخشي از داده ها، بطور متوسط 10 درصد ضريب ناش-ساتکليف افزايش پيدا مي کند. همچنين از نظر تشکيلات زمين شناسي و واحدهاي سنگي نيز زيرحوزه ها به دو خوشه همگن با اختلاف مقدار 0.14 در اندازه ضريب واسنجي تبادل آبي حوزه با بيرون از خود 2 تفکيک مي شوند. دقت استفاده از مدل واسنجي شده (GR2M) براي حوزه هاي کوچک با شرايط اقليمي نيمه خشک با معيار ارتفاع از سطح دريا و زمين شناسي مشابه بر مبناي دامنه تغييرات توصيه شده ضريب ناش-ساتکليف، در حد خوب تا متوسط ارزيابي مي شود.

 نسخه قابل چاپ