مقالات مطالعات برنامه درسی

هدف پژوهش حاضر، اين است که از طريق تطبيق و مقايسه ديدگاه ها، رويکردها و روشهاي برنامه درسي زبان آموزي، مباني فلسفي و روان شناختي و زبان شناختي اين برنامه را توصيف کند تا بتواند انعکاس بنيانها و اصول نظري حوزه هاي فوق را در برنامه درسي زبان آموزي ايران، عربستان سعودي، ژاپن، آلمان (استان برلين)، انگلستان، و ايالات متحده امريکا (ايالت کاليفرنيا) تبيين و تشريح کند. تعيين رويکردها و روشهاي يک برنامه درسي از جمله مراحل حساس و ضروري برنامه ريزي درسي است که چارچوب نظري و مفهومي برنامه درسي را پي ريزي مي کند. روشن شدن ديدگاه، رويکرد و روش سبب نظام در مولفه هاي برنامه درسي و جهت گيري مشخص در مراحل برنامه ريزي درسي مي شود. به طور کلي، در حوزه برنامه درسي، پنج ديدگاه سنت گرايي، تجربه گرايي، صلاحيت مداري، تحقق انساني، اجتماعي و شناختي وجود دارد. علاوه بر اين در اين حوزه سه رويکرد کلي نيز ديده مي شود: رويکرد سنت گرايي، رويکرد واقع گرايي و رويکرد انتقادگرايي، در حوزه روان شناختي دو ديدگاه کلي تجربه گرايي و خردگرايي و سه رويکرد رفتارگرايي، شناخت گرايي و انسان گرايي و الگوهاي تدريس اجتماعي، خبرپردازي، رفتاري و انفرادي وجود دارد. در حوزه زبان شناختي نيز دو ديدگاه کلي ساختاري و گشتاري و رويکردهايي نظير کلي، تحليلي، ترکيبي، زبان شناختي، تجربه زباني، موقعيتي، طبيعي، ارتباطي و ... و روشهاي مثل جمله محوري، کلمه محوري، مستقيم، دستوري، ترجمه، صامت و ارتباطي و ... ديده مي شود. برنامه درسي زبان آموزي از پنج عنصر تفکر، گوش کردن، گفتن، خواندن و نوشتن تشکيل شده است.

بررسي ديدگاهها، رويکردها و روشها در برنامه درسي زبان ملي نشان مي دهد که در چهار حوزه فلسفي، روان شناسي، زبان شناسي و برنامه درسي هر سه سطح ديدگاه، رويکرد و روش به هم نزديک هستند و تنها نوع بيان و اصطلاحات تفاوت دارد. نوع نگاه و رويکرد برنامه درسي عناصر و مولفه ها در هر کشور، نسبت به کشوري ديگر، تفاوت دارد، اما در همه آنها به رويکرد، چهارچوب مهارت زباني، اهداف و محتوا، قواعد دستوري توجه شده است. علاوه بر اين به دليل يکسان بودن ماهيت برنامه درسي زبان آموزي، کشورهاي مورد مطالعه در بسياري از موارد مشابه هم هستند. در نهايت اينکه بر اساس مطالعات تطبيقي و تجزيه و تحليل اطلاعات و داده هاي به دست آمده و به تناسب شرايط برنامه ريزي درسي در ايران، الگويي براي برنامه ريزي درسي آموزش زبان فارسي در دوره ابتدايي ارائه شده است. به نظر مي رسد هنوز زمينه براي چنين پژوهشهاي تطبيقي کافي و کامل نيست و ضرورت دارد جهت نيل به توصيه ها و پيشنهادات عملي، امکان مشاهده و مطالعات عيني از شيوه زبان آموزي کشورها فراهم گردد.

 نسخه قابل چاپ