مقالات مطالعات برنامه درسی

پاسخ به:مقالات مطالعات برنامه درسی
جمعه 29 اردیبهشت 1391  10:46 AM

5 : نوآوري هاي آموزشي پاييز 1384; 4(13):111-132.

عامليت آدمي از ديدگاه ريچارد رورتي و پيامدهاي آن در تربيت اجتماعي

باقري خسرو,سجاديه نرگس

انسان، موضوع تربيت است و هرگونه طرحي به منظور تربيت وي مسبوق به نگاه انسان شناختي ويژه اي است. پژوهش حاضر، در پي دستيابي به نگاهي متناسب با شرايط پيچيده اجتماعي امروز، از دريچه عامليت آدمي به بررسي ديدگاه نو عمل گراي ريچارد رورتي مي پردازد و پس از بررسي مباني نظري، دلالت هاي تربيتي متناظر آنها را استنباط مي کند. ديدگاه نو عمل گرايي که گونه تصحيح يافته عمل گرايي است، بر عمل آدمي تاکيد ويژه دارد و عامليت وي را به منزله مولفه محوري نظريات خويش در نظر مي گيرد. هدف تربيت اجتماعي منتج از اين ديدگاه، تبديل فرد به موجودي فعال است که در عين همراهي با جامعه مي تواند خلاف باورهاي متعارف حرکت کند. راه حل هاي بديع ارايه کند و عامليت خويش را در جامعه به منصه ظهور برساند. در اينجا در بررسي آراي فلسفي رورتي و نيز اصول تربيتي منتج از آن، عليه نگاه ارگانيک و عامليت کور مطرح در نظريه وي استدلال شده است که در نظر نگرفتن اراده مستقل از عوامل بيروني در آدمي و تقليل آن به ارگانيسم سبب ناديده گرفتن اختيار و انتخاب او و فرو کاستن آن به حيواني باهوش مي شود. و منزلت وي را خدشه دار مي کند. همچنين مقدر نبودن عالم در ديدگاه رورتي، سبب ايجاد حس وحشت و اضطراب در آدمي مي شود و قدرت عمل را از او سلب مي کند. سرانجام، خلاف تاريخي نگري افراطي رورتي استدلال شده است که اين مساله نيز سبب پوچي و بي هدفي آدمي در اعصار مختلف شده، جهت و هدف اساسي حرکت وي را مورد ترديد قرار مي دهد و نوعي تشتت و پراکندگي در او به وجود مي آورد. بنابراين همه اصول و نتايج مترتب بر اين ادعاها نيز بايد مورد تجديد نظر قرار گيرد. همچنين در بخش آراي تربيتي، عملي بودن روش ها از جمله مزيت هاي مهمي است که در نظريات رورتي مشاهده مي شود. در عين حال که گسست در امر تربيت که بر اثر تفکيک دو مرحله اجتماعي کردن و تفرد به وجود مي آيد، عدم تعيين معياري براي سنجش کارآمدي واژگان نهايي و نيز تهي بودن فرديت رشد يافته با روش هاي تربيتي رورتي نيز از جمله انتقادات وارد به شمار مي روند.

كليد واژه:

نسخه قابل چاپ