مجموعه سخنراني هاي امام خميني (ره)

صحيفه نور ج 13 صفحه 228

تاريخ: 6/10/59

بيانات امام خمينى در جمع مسؤولان نهضت سواد آموزى سراسر كشور

قلم‏ها اگر در دنيا براى خدا و براى خلق خدا به كار بيفتد مسلسل‏ها كنار مى‏رود

بسم الله الرحمن الرحيم‏

از آقايان تشكر مى‏كنم كه در اين هوا و محل ضيق، مجتمع شدند تا بعض صحبت‏ها را بكنند و بكنيم. آقايان كه حالا آمدند پيش من، از اينكه در اين يك سال آنطورى كه بايد مردم اقبال كنند و وسائل فراهم باشد براى نهضت سواد آموزى نشده است ولى اميدارم كه بعد بشود. البته هر كارى كه انسان شروع مى‏كند ابتداء شروع، يك امورى پيش مى‏آيد كه پيش بينى نشده است و يك احتياجاتى است كه در وقتى كه مشغول به خدمت هستند احساس مى‏شود و من اميدوارم كه از اين به بعد، هم ملت ما و هم دولت اهتمام داشته باشند كه اين امر حياتى انجام بگيرد. در اين تابلوئى كه آقايان آوردند، نوشته‏اند كه اگر چه بشود قلم‏هايمان را به مسلسل تبديل مى‏كنيم. ما اميدواريم كه بشر به رشدى برسد كه مسلسل‏ها را به قلم تبديل كند. آنقدرى كه قلم و بيان به خدمت بشر بوده است مسلسل‏ها نبوده‏اند. مسلسل‏ها غالباً در خدمت ابر قدرت‏ها بودند و براى تباهى بشر بوده‏اند و اسلام هم كه امر فرموده است به اينكه جهاد بكنند و دفاع بكنند و البته محتاج به همه ابزار جنگى است، اساس بر اين است كه دفاع از حق بكنند و حق را و علم را جانشين مسلسل بكنند. قلم و علم و بيان است كه مى‏تواند بشر را بسازد، نه مسلسل و نه ساير قواى تخريب كننده. مسلسل‏ها هم و همه آلات حربى هم در سايه علم تحقق پيدا كردند منتها گاهى مسلسل‏ها و ساير ابزار به اصطلاح تمدن را اشخاصى ايجاد كرده‏اند كه موجب تخريب بلاد و عباد شده است و گاهى اشخاصى ايجاد كرده‏اند كه موجب تاييد انسان و ساختن انسان و آرامش در بين انسان‏هابوده است و در اين خدمت بوده است. شما كوشش كنيد كه با بيان و قلم مسلسل‏ها را كنار بگذاريد و ميدان را به قلم‏ها و به علم‏ها و به دانش‏ها واگذار كنيد. بشر تا در سايه مسلسل و توپ و تانك مى‏خواهد ادامه حيات بدهد، نمى‏تواند انسان باشد، نمى‏تواند به مقاصد انسانى برسد آنوقتى مردم به مقاصد اسلامى و انسانى مى‏رسند و به كمال دانش و علم مى‏رسند كه قلم‏ها بر مسلسل‏ها غلبه كند و دانش‏ها در بين بشر به آنجا برسد كه مسلسل‏ها را كنار بگذارد و ميدان، ميدان علم باشد. در قرآن كريم وقتى كه ظاهراً اول آيه‏اى كه بر پيغمبر اكرم وارد شده است، هم قرائت را توصيه كرده است،از آن استفاده مى‏شود هم آن جهتى را كه بايد قرائت در خدمت او باشد و علم در خدمت او باشد، هم آن را بيان فرموده است، فرموده است :

صحيفه نور ج 13 صفحه 229

اقراء باسم ربك قرائت مطلقا، علم مطلقا، دانش مطلقا مطلوب نيست چه بسا دانشى كه بر ضد انسانيت انسان و بر ضد كرامت انسان است، لكن دانشى كه جهت داشته باشد، براى خدمت بشر باشد، به اسم رب باشد، توجه به ربوبيت الهى داشته باشد، توجه به اسم خدا داشته باشد، آن قرائت و آن علم و آن مسلسل همه‏شان در خدمت انسانند. عمده آن جهت وغاياتى است كه در افعال انسان و در آلاتى كه انسان درست مى‏كند و در علم و دانش و ساير چيزهايى كه افعال انسان است آن چيزى را كه جهت مى‏دهد آن غايات است، آن چيزهائى است كه براى آن چيزها قلم‏ها وجود پيدا كرده است، مسلسل‏ها وجود پيدا كرده است، علم و دانش وجود پيدا كرده است اگر غايات و مقاصد و آن چيزهائى كه براى او اينها وجود پيدا كرده است الهى باشد، هم قلم و هم مسلسل و هم علم و دانش و هم هر عملى ارزش پيدا مى‏كنند، ارزش الهى. ارزش قلم به غايتى است كه براى او قلم زده مى‏شود. ارزش مسلسل هم به غايتى است كه براى او مسلسل كشيده مى‏شود. اگر اين ارزش غائى نباشد و اگر آن مقصد، مقصد انسانى و الهى نباشد، نه مسلسل آلتى است كه به درد بخورد و نه قلم، و خطر قلم بيشتر از مسلسل است و خطر بيان بيشتر از توپ و تانك است و خطر علم بيشتر از همه اينهاست لكن اگر چنانچه به خدمت خلق باشد و به دستور انسان باشد و در خدمت انسان باشد و در خدمت خداى تبارك و تعالى باشد تمام اينها ارزش پيدا مى‏كنند، مسلسل هم همچون قلم مى‏شود، قلم هم همچون مسلسل. بايد بشر به فكر اين باشد كه آن چيزهائى كه مقصد است و براى تربيت انسان است، براى آموزش انسان است، براى تعليم انسان است، جهت به آن بدهد. اگر چنانچه دانشگاه‏ها جهت به آن داده نشود، همان دانشگاه‏هائى مى‏شود كه در بين بشر هست و از همان دانشگاه‏ها قواى مخربه بيرون مى‏آيد و اگر جهت به آن داده بشود، دانشگاه‏ها كارى مى‏كنند كه مسلسل‏ها نمى‏تواند بكند، خدمتى مى‏توانند به بشر بكنند كه هيچ كس ديگر نمى‏تواند اينقدر خدمت بكند. عمده آن جهتى است كه طرف آن جهت رفته مى‏شود و قرآن اين را فرموده است اقراء باسم ربك الذى خلق قرائت كن، نه قرائت مطلق. بياموز، نه آموزش مطلق. علم تحصيل كن، نه علم مطلق و تحصيل مطلق؛ علم جهت دار، آموزش جهت دار. جهت، اسم رب است، توجه به خداست، براى خدا براى خلق خدا. قلم‏ها اگر در دنيا براى خدا و براى خلق خدا به كار بيفتند مسلسل‏ها كنار مى‏رود و اگر براى خدا و براى خلق خدا نباشد مسلسل ساز مى‏شود. ابزار كوبنده انسان با دست قلم دارها و با دست علمائى كه در همه دانشگاه‏ها هستند، با دست آنها وجود پيدا كرده است و همه ترقيات بشر هم با دست علما و بيان و قلم علما وجود پيدا كرده است. كوشش كنيد كه در اين آموزشى كه به مردم مى‏دهيد جهت دار باشد. در كلاس‏هائى كه جوان‏ها يا سالخوردگان براى آموزش مى‏آيند، همانطورى كه سواد را به آنها ياد مى‏دهيد و همانطورى كه نوشتن و خواندن را بر آنها ياد مى‏دهيد جهت هم به آنها بدهيد كه براى خدا بخوانند و براى خدا بنويسند. براى خدمت به خلق و براى خدمت به خدا و براى خدمت به اسلام.

صحيفه نور ج 13 صفحه 230

توجه كنيد كه آموزش و پرورش وقتى نافع است كه به اسم رب باشد

بايد آموزش و پرورش مردم توأم باشد. پرورش، پرورش انسانى، پرورشى كه به درد انسان برسد، آموزشى كه براى انسان باشد، جهت‏دار باشد، اسم رب در آن باشد، توجه به خدا باشد. بايد تمام كلاس‏هائى كه در سرتاسر كشور انشاء الله وجود پيدا مى‏كند و شما آقايان و كسان ديگرى كه در خدمت يك همچو امر بزرگى هستيد و متكفل يك همچو عبادت بزرگى هستيد توجه داشته باشيد كه آموزگاران را جهت به آنها بدهيد، توجه به خدا بدهيد، علمشان براى خدا باشد، براى اطاعت خدا. خداى تبارك و تعالى علم را يكى از عبادات بزرگ قرار داده است اگر چنانچه جهت داشته باشد، جهت هم همان است كه اقراء باسم ربك. در هيچ ملتى مثل ملت اسلام از علم توصيف نكرده است، قرآن كريم در جاهاى زياد از علم و از عالم و توجه به علم توصيف فرموده است و در كم جائى از آهن صحبت كرده است، آنجا هم كه از آهن صحبت مى‏كند منافع ناس درنظر گرفته شده است انزلنا الحديد فيه باس شديد باس شديد دارد و منافع براى ناس. اگر منافع براى ناس نداشته باشد و در خدمت ابرقدرت‏هائى كه مى‏بينيد داشته باشد آهن هيچ ارزش ندارد و اگر آهن در خدمت نفع مردم باشد، منافع مردم باشد، ارزشش بسيار زياد است. همانطورى كه قلم ارزش دارد، آهن هم ارزش دارد و همه چيز ارزش دارد. ارزش همه چيز به آن چيزى است كه براى او انسان مى‏كند. نماز هم كه انسان مى‏خواند ارزشش به آن نيتى است كه به آن نيت وارد نماز مى‏شود اى چه بسا نمازگزارانى كه نمازشان در جهنم وارد مى‏شود وقتى است كه ارائه بخواهند بدهند به مردم و چه بسا نمازگزارانى كه نمازشان در جهنم وارد مى‏شود وقتى است كه ارائه بدهند به مردم و چه بسا براى خدا عمل مى‏كنند، سربازهائى كه براى خدا عمل مى‏كنند، پاسدارانى كه براى خدا خدمت مى كنند، ارزش آنها از نماز هم بيشتر است، ارزش مسلسل آنها از قلم هم در آنوقت بيشتر خواهد شد. توجه كنيد كه آموزش بدهيد و در ضمن آموزش تربيت كنيد. باسم ربك اختصاص اين اسم كه رب است براى اينكه توجه به تربيت را بدهد به مردم كه بايد قرائت كنيد و به اسم رب براى تربيت بشر قرائت كنيد، قلم به دست بگيريد براى تربيت بشر، آنقدرى كه بشر از قلم‏هاى صحيح نفع برده است از چيزى ديگر نبرده است و آنقدر كه ضرر كشيده است، از چيزهاى ديگر ضرر نبرده است. قلم‏ها و بيان‏ها با مغزهاى مردم رابطه دارند. اگر قلم‏ها و بيان‏ها و علم‏ها و تعليم‏ها و آموزش‏ها براى خدا باشد، مغزها را الهى تربيت مى‏كنند و اگر چنانچه بر خلاف اين باشد، مغزها، مغزهاى غرورمند، مغزهاى طاغوتى از آن پيدا مى‏شود. من از همه ملت ايران مى‏خواهم كه در اين امر بزرگ و اين امر حياتى كمك كنند، در روستاها كه آقايان مى‏روند، اقبال كنند كسانى كه سواد ندارند، وارد بشوند براى سوادآموزى طلب العلم فريضه خداى تبارك و تعالى به وسيله نبى اكرم فرموده است. بنابراين حديث كه طلب علم فريضه است و در بعض از روايات فريضه على كل مسلم و مسلمه براى همه زن‏ها و مردها فريضه است. با علم است كه انسان مى‏تواند تأمين سعادت دنيا و آخرت را بكند، با آموزش است كه انسان مى‏تواند تربيت كند جوان‏ها را به طورى كه مصالح دنيا و آخرت خودشان را خودشان حفظ كنند. اگر كشور ما علم را بياموزد، ادب را بياموزد، جهت‏يابى علم و عمل را بياموزد،

صحيفه نور ج 13 صفحه 231

هيچ قدرتى نمى‏تواند بر او حكومت كند. تمام گرفتارى‏هائى كه ما در اين طول مدت تاريخ داشتيم بهره‏بردارى از جهالت مردم بوده است. جهالت مردم را آلت دست قرار دادند و برخلاف مصالح خودشان تجهيز كردند. اگر علم داشتند، علم جهت‏دار داشتند، ممكن نبود كه مخربين بتوانند آنها را به يك جهتى كه برخلاف آن مسيرى است كه مسير خود ملت است تجهيز كنند. علم و سواد است با آن جهتى كه بايد به او توجه كرد كه مى‏تواند ملت را از همه گرفتارى‏ها نجات بدهد و نمى‏توانند كسانى كه خواهند اين نهضت را، اين نهضت اسلامى را مى‏خواهند به خلل برسانند و توانند ببينند كه اسلام در اين مملكت پياده دارد مى‏شود. اين علم است كه مى‏تواند جلوى اين فسادها را بگيرد. اگر ملت ما علم را، آن علم جهت‏دار را ياد بگيرند، تربيت بشوند، در مقابل علم، در پهلوى علم هم تربيت باشد تربيت دينى، تربيت الهى، تربيت انسانى و هم علم، اگر اين دو حربه در دست شما باشد، كسى نمى‏تواند به شما تعدى كند، كسى نمى‏تواند استبداد را برگرداند و اگر اين علم نباشد مردم را توجيه كنند به جائى كه باز هم آن مسائل سابق برگردد و آن استبداد سابق و آن وابستگى‏هاى سابق. شما سوادآموزان در تمام كشور بدانيد كه يك خدمتى داريد به اين انسان مى‏كنيد كه بالاترين خدمت‏هاست و روستائيان و ساير قشرهاى بى‏سواد بدانند كه اين خدمت، خدمتى است كه بايد آنها به جان و دل قبول كنند و اينطور كه گمان كنند ما نمى‏توانيم، اينطور نيست، هر انسانى مى‏تواند سوادآموزى كند و مى‏تواند انسان بشود. علم از مهد تا لحد، از بچگى تا نزديك مردن. دنيا بايد با علم و با علم جهت‏دار اداره بشود. پيرمرد و پيرزن هم مى‏توانند آموزش ببينند، مى‏توانند تحصيل كنند مأيوس از خودشان نباشند. جوان‏ها، پيرها، بچه‏ها، روستائى‏ها، شهرى‏ها همه بايد كمك كنند و اين امر مهمى كه تمدن شما، اسلام شما، انسانيت شما و همه چيز شما تابع اوست و بسته به اوست، تربيت كنيد اينها را و همه چيز بسته به اوست همه بايد كمك كنند و همه با هم انشاء الله سال ديگر اگر من باشم، ببينم كه سوادآموزى به طور چشمگيرى پيش رفته است و اگر نباشم خود شما ببينيد. خداوند انشاء الله به همه شما توفيق بدهد و به همه ملت ما توفيق بدهد كه هم علم را ياد بگيرند و هم جهت علم را و هم مسلسل را براى آرامش دنيا به دست بگيرند و هم تربيت نظامى را.

والسلام عليكم ورحمه الله و بركاته‏