بانک مقالات تاریخ

فرهنگستان هاي زبان، محصول رشد و تکامل انديشه هاي ملي گرايانه و شکل گيري دولت نوين در اروپا، طي سده هاي هيجدهم و نوزدهم ميلادي و پيدايش و حاکم شدن مقوله «زبان ملي» است. اما در ايران، فرهنگستان زبان فارسي به عنوان فرهنگستان زبان ملي ايران، بيش از آن که حاصل انتخاب و معرفي زبان فارسي به عنوان زبان ملي باشد، در اثر رواج سره نويسي افراطي عهد رضاشاه، پديد آمد که همواره يکي از نمودهاي جدي ملي گرايي باستان گرا در حوزه زبان و ادب بوده است. البته پيشينه سره نويسي، به عهد مغولان هند و صفويان و خلق کتاب هاي مجعولي چون دساتير به قلم زرتشتيان هند، و همچنين، سابقه تشکيل مجلسي براي لغت سازي و جلوگيري از بي نظمي در املاي کلمات، به عصر ناصرالدين شاه قاجار بازمي گردد. اما در اواخر دوران قاجار و عهد مشروطه، اين رويه به يکي از دغدغه هاي جدي بخش عمده اي از منورالفکرهاي باستان گرا تبديل شد و ميراث آن، به عهد پهلوي اول رسيد. در دوران سلطنت رضاشاه و در فضاي فرهنگي آن دوره - که ملي گرايي بر تمامي اصلاحات و فعاليت هاي اجتماعي و فرهنگي تسلط داشت - توجه به سره نويسي و پرهيز از کاربرد واژه هاي بيگانه خصوصا کلمات عربي و ترکي، به شکل جدي تر و رسمي تري مورد توجه قرار گرفت و نابساماني هايي که در اين کار پديد آمد، باعث شد تا زمينه تشکيل يک مجمع علمي و در نهايت، فرهنگستان زبان فارسي، براي گزينش و ابداع واژگان فارسي به شکل صحيح، فراهم شود. در مقاله حاضر، روند اين تحولات بر اساس منابع عهد پهلوي اول، مورد بررسي و تحليل قرار گرفته است.

 نسخه قابل چاپ