بانک مقالات تاریخ

روابط ايران و عثماني به رغم استمرار و گستره زماني آن ـ بيش از پنج سده ـ و اشتراکات فراوان فرهنگي، تاريخي  و ديني دو کشور همسايه از مقولاتي است که از نظر تحقيقات اصيل و پرمغز به سان طفلي نوپاست که به تازگي قدم در راه نهاده است. آنچه از روابط ايران و عثماني در نگاه نخست برداشت مي شود، شرح جنگ هاي خونين دو همسايه پرتوان است که هر يک سعي مي کردند با توسل به ايدئولوژي خاص خود طرف مقابل را به زانو درآورند.
چنين چشم اندازي بيشتر از وقايع نامه هاي ايران و عثماني ناشي  مي شود که به تحقيقات تاريخي هم سرايت کرده است. با بررسي تحقيقات انجام گرفته در اين حوزه چنين به نظر مي رسد که حجم مطالعات مربوط به روابط ايران و عثماني نه تنها در عرصه تاريخ نگاري سياسي، بلکه در ديگر عرصه ها چون تاريخ اقتصادي، تاريخ اجتماعي و فرهنگي فوق العاده اندک و ناچيز است. واقعيت آن است تا يک سنت  پژوهشي قويم و فرانگر در اين عرصه چهره نبندد، تک نگاري ها و مطالعات موردي نمي تواند چندان راهگشا باشد.
با توجه به چنين نقصاني، مطالعه و تبيين نظري روابط ايران و عثماني در چهارچوب متد علمي و تبيين گر از ضروريات اين حوزه مطالعاتي است. لذا مقوله نظري «الگوي روابط شرقي اسلامي» که موضوع مقاله حاضر است تلاشي در همين راستا است که مي کوشد با تعريف ايستارها و الگوهايي، که از بطن اين روابط برخاسته اند به ترسيم چهارچوب و ساختار روابط ايران و عثماني بپردازد و مولفه هاي اين رابطه را در دو  مقوله همگرايي و واگرايي بررسي و تحليل کند. پژوهش حاضر تلاشي کوچک است براي نظام مند و عيني کردن مباحث مربوط به روابط ايران و عثماني به دور از هرگونه تعميم ناروا و صرفا  در سايه حقايق برآمده از تاريخ.

 نسخه قابل چاپ