بانک مقالات تاریخ

از زمان هاي قديم، نوشته هاي خطي تنها وسيله تزئيني شمرده مي شد و از تصاوير خبري نبود و از آنها به عنوان منابع تاريخي قديمي استفاده مي گرديد. با آمدن اسلام، قرآن كه حامل سخنان خداوندي مي‌باشد به عنوان موضوعي ارزشمند و با مفاهيم عالي به استخدام هنرمندان خطاط و كتيبه نگار در آمد و هنرمندان با استفاده از هنر خط به تزئين اماكن مقدسي چون مسجد، امامزاده، خانقاه و مدارس مذهبي پرداختند. هنرمندان مسلمان نه تنها از قرآن براي تزئين اماكن مقدسه استفاده مي نمودند، بلكه از آيات ملكوتي قرآن براي تزئين اشياء روزمره و ظروفي چون بشقاب، كاسه، چراغها و پايه شمعدان هاي ساخته شده از فلز، مرمر، سنگ و چوب و هم چنين پارچه، استفاده كردند.
صرف نظر از جنبه زيبايي و تزئيني، اين خط ها حضور خداوند را در هر جا از جمله مسجد، مدرسه، خانقاه، امامزاده براي مسلمانان تداعي مي كرده است و حتي مسلمانان خداوند را هنگام خوردن و آشاميدن ستايش مي كنند زيرا بشقاب ها و كاسه هاي شان با كلمات خداوندي تزئين شده است. بنابراين هنرمند مسلمان هميشه سعي داشته است با استفاده از اين خطوط حضور خداوند، ايمان به وجود او، انعكاسات معنوي سخنان اولياي خدا و ادعيه را در همه جا براي مسلمانان تداعي كند. به طور كلّي هنرمندان مسلمان همواره كوشيده اند تا آثارشان از نظر شكل، تزئينات و رنگ بيشترين همگامي و تفاهيم را با نيازهاي روحي و جسمي انسان داشته و از اين طريق محلي آرام، دلپذير و زيبا را براي انسان ها فراهم آورند و چنين است كه مسلمانان وقتي پا به درون مسجد يا اماكن مقدسه مي گذارند كلمات خداوندي نوشته شده بر در و ديوار مسجد آنها را به عبادت خداوند دعوت مي‌كند و در حقيقت اين كلمات و آيات خداوندي حضور خداوند را كه با پديدار شدن لطافت و زيبايي روح به دست مي‌آيد تداعي مي كنند. در اين مقاله اين موضوع و سه شعبه مهم كتيبه هاي مذهبي شامل: 1. كتيبه هاي قرآني 2. كتيبه ها با مضامين دعا 3. كتيبه ها با مضامين حديث در زمان تيموريان و صفويان بررسي شده است.