بانک مقالات تاریخ

با مرگ شاه عباس يکم و روي کار آمدن شاه صفي، دولت صفوي از جهت داخلي و خارجي دچار مشکلات متعددي شد. هر يک از اين مشکلات به گونه اي موجب از بين رفتن اقتدار عصر شاه عباس يکم گرديد. در عرصه روابط خارجي دولت صفوي با دو جنگ ناخواسته از سوي عثماني مواجه شد. سلطان مراد چهارم، در 1044 هـ. ق با لشکري بزرگ به مرزهاي شمال غربي ايران حمله کرد و با تصرف ايروان بخشي از قفقاز را به خاک عثماني ضميمه ساخت. سپس به تبريز تاخت و اين شهر را ويران کرد. اگر چه اين حادثه تلخ هفت ماه و نيم بعد، با رشادت بي نظير سپاه قزلباش جبران شد و بار ديگر ايروان به آغوش ايران بازگشت، اما باز پس گيري ايروان براي دولتمردان عثماني به ويژه شخص سلطان مراد آنچنان گران آمد که او بار ديگر در 1048 ق. به بغداد لشکرکشي کرد و بعد از نبردي سخت ميان طرفين، اين شهر به تصرف عثماني در آمد و دولتمردان صفوي با تن دادن به اين شکست بزرگ و تلخ حاضر شدند معاهده صلح زهـاب را امضا کنند. به اين ترتيب عراق عرب که از جهات گونـاگـون بــه ويژه از نظر ايدئولوژيک براي دولت صفوي اهميت بسيار داشت، از ايران جدا شد و به عثماني پيوست. در اين مقاله علل و نتايج لشکرکشي عثماني به ايروان و تبريز به ويژه با استناد به منابع ترکي عثماني بررسي مي شود.

 نسخه قابل چاپ