مقالات علوم سیاسی

گفتمان «احياگري اسلامي» مبين نخستين و موثرترين كنش فكري در يك سده اخير است. توسل به سنت هاي ديني و طرح اسلام به عنوان ايدئولوژي و به مثابه مدلي از سازماندهي اجتماعي، نقطه محوري تجمع و صف آرايي فكري - سياسي انديشه پردازان آنان مي باشد. آنها در تلاش بر مي آيند تا با ايفاي نقشي موثر، با طرفداري از عقلانيت، عدالت، حريت، مساوات، تحول تدريجي و اصلاح، شورا و حکومت پارلماني، انطباق سياست با شريعت اسلامي، ... گفتمان خويش را وضع و تثبيت نمايند.
گفتمان احياگري در عصر مشروطه واجد سه خصيصه اصلي بود كه ساختار اصلي مقاله حاضر را شكل مي دهد: بصيرت و آگاهي عميق ديني، «تحديد حدود سلطنت» از طريق «استقرار اساس قويم مشروطيت» با هدف حفظ اسلام، و رويارويي با غرب و محوريت دادن به ارزش هاي اسلامي. نظر به اين که فهم اين سه خصيصه مي تواند چارچوب کلي انديشه احياگري اسلامي را مکشوف نمايد در ادامه به بررسي آنها مي پردازيم. در ادامه جهت تحليل موردي انديشه هاي حاملان گفتمان اصلاح، به بررسي يكي از محوري ترين واضعان اين گفتمان، «آيت الله محمدحسين نائيني» مي پردازيم.
نويسنده در بخش نتيجه گيري، تلاش براي تبيين معرفت شناختي پارادايم هويتي اسلام، تبيين گفتمان مترقي اسلام، جست و جوي خستگي ناپذير براي يافتن نشانه ها و دال هاي معنايي گفتمان اسلام حقيقي از لابلاي متون اسلامي، و قرار دادن اسلام در متن سنت تاريخي پيشتاز، مترقي و متمدن را از خصيصه هاي بارز گفتمان احياگري اسلامي معرفي مي كند.

 نسخه قابل چاپ