بانک مقالات علوم اجتماعی

دوراهي اجتماعي موقعيتي است كه در آن، هر كنشگر با دو گزينه روبه‌رو است: هميارانه و غير هميارانه. براي هر كنشگر، رفتار غير هميارانه نفع بيشتري را به دنبال دارد، اما اگر تعداد قابل توجهي از كنشگران، غير هميارانه رفتار كنند، همه نسبت به وقتي كه هميارانه رفتار مي كردند، بيشتر زيان مي بينند، مباني نظري بررسي دو راهي اجتماعي، نظريه انتخاب عاقلانه (به ويژه روايت جامعه شناختي آن، شامل عقلانيت اجتماعي) و نظريه بازي است. عوامل موثر بر رفتار دو راهي اجتماعي، شامل عوامل موقعيتي، شخصيتي و فضاي كنش است. در اين تحقيق از روش پيمايش (جمعيت نمونه شامل 730 فرد 15 سال به بالاي ساكن تهران) استفاده شده است. براي آزمون فرضيات نيز عمدتا از رگرسيون لوجستيك استفاده شده است. نتايج تحقيق نشان داد كه ميزان رفتار هميارانه پاسخ‌ گويان در موقعيت‌ هاي دوراهي اجتماعي، بين 65 تا 85 درصد، و ميزان رفتار هميارانه مردم از نظر پاسخ‌ گويان، بين 20 تا 40 درصد است. فرضيات تحقيق شامل تاثير عوامل شخصيتي (جهت گيري مذهبي و نوع شخصيت، با جهت ‌گيري ارزش‌ هاي اجتماعي) موقعيتي (اعتقاد به اثر بخشي عمل جمعي، شرايط دوستانه يا رقابتي حاكم بر موقعيت، ارتباط ميان كنشگران در موقعيت، اطلاع از پيامد هاي رفتار غير هميارانه در دوراهي اجتماعي، تاثير تجربه قبلي) و فضاي كنش (هنجار هاي حاكم بركنش، نوع رابطه، و نوع موقعيت كنش) بر رفتار افراد در موقعيت ‌هاي دو راهي اجتماعي تاييد شد.

 نسخه قابل چاپ