بانک مقالات زبان و ادبیات فارسی

پاسخ به:بانک مقالات زبان و ادبیات فارسی
چهارشنبه 27 اردیبهشت 1391  11:01 PM

2 : نشريه دانشکده ادبيات و علوم انساني (تبريز) بهار 1382; 46(186):23-48.

مساله تطابق ذهن و عين در فلسفه مشا و حكمت متعاليه

ايمان پور منصور*

* دانشكده الهيات دانشگاه تربيت معلم آذربايجان

پرسش اصلي مقاله اين است كه فيلسوفان بزرگ مشائي و حكيمان نامي حكمت متعاليه، مسئله تطابق ذهن و عين را چگونه حل مي كردند و آيا راه حل آنها، مدلل و گره گشا بوده است يا نه. پرسش مذكور را در باب انحاي مختلف علم، اعم از حضوري و حصولي و تصوري و تصديقي، ميتوان مطرح كرد. لكن بحث ما در اينجا محدود به علم حصولي و حوزه تصورات مرتبط به اشياي خارجي است و در اين چارچوب نيز محدود به فلاسفه صاحب نام فلسفه مشائي و حكمت متعاليه است. حال با لحاظ اين چارچوب ميتوان گفت كه اصل تطابق علم با معلوم در نظر برخي از فيلسوفان مسلمان بديهي و در نظر برخي ديگر استدلالي فرض شده است، لكن راه حل غالب فيلسوفان مشائي مسلك و حكيمان حكمت متعاليه در باب نحوه انطباق ذهن با خارج، همان تطابق ماهوي است. به باور نگارنده اين راه حل با اشكالات فراواني موجه است. در اين مقاله آن اشكالات بيان، و اين باور تقويت شده است كه صور ذهني انسان، عناوين و اشباح موجودات خارجي اند و تا حدودي آنها را نشان مي دهند.

كليد واژه:

نسخه قابل چاپ