بانک مقالات زبان و ادبیات فارسی

هرچند نخستين فرمان رسمي دولتي براي واژه گزيني و وضع لغات فارسي در برابر لغات بيگانه در زمان مظفرالدين شاه قاجار و در حدود يک صد سال پيش صادر شده است، واژه گزيني براي لغات غربي سابقه اي طولاني دارد و در حقيقت از همان نخستين سال هاي آشنايي ايرانيان با فرهنگ و تمدن مغرب زمين، يعني از ابتداي دوران تجدد، آغاز شده است. از اين قرار، بايد گفت واژه گزيني غير رسمي در ايران کمابيش به دوران جنگ هاي ايران و روس (1218-1228 ه و 1241-1243 ه) در زمان فتحعلي شاه و عباس ميرزا باز مي گردد و اندکي بعد، با تاسيس دارالفنون (1268 ه)، صورت منظم تر و گسترده تري پيدا مي کند. براي آگاهي از کوشش هايي که در اين دوره براي يافتن معادل هاي فارسي در برابر لغات فرنگي صورت گرفته، مي بايد به مجموعه اسناد فراوان به جاي مانده از دوران قاجار و کتابهاي علمي چاپ شده در آن زمان و نيز به خاطرات و سفرنامه هاي رجال سياسي و بازرگانان و جهانگردان آن عهد مراجعه کرد و از آنها به نتايج نخستين کوشش هاي ايرانيان در واژه گزيني در دوره تجدد دست يافت.

از جمله اين آثار، يکي سفرنامه هاي ناصرالدين شاه به فرنگستان است. وي، که از 1264 تا 1313 هجري قمري، نزديک به پنجاه سال، بر ايران سلطنت کرده سه بار به اروپا رفته و هر بار يادداشت هاي روزانه يا، به تعبير رايج همان روزگار، «روزنامه» خاطرات خود را به صورت کتابي مدون کرده است.

سفر اول ناصرالدين شاه به فرنگستان در سال 1290/1873 و سفر دوم او در سال 1878.1295 و سفر سوم يازده سال پس از اين تاريخ يعني در 1306/1889 صورت گرفته است. در اين سفرها شاه ايران از روسيه و اروپاي مرکزي و کشورهاي اروپاي غربي ديدن کرده و با اوضاع و احوال سياسي و اجتماعي و فرهنگي اروپا آشنا شده و تمدن بالنده و شتابنده اروپايي را از نزديک مشاهده کرده است...

 نسخه قابل چاپ