بانک مقالات زبان و ادبیات فارسی

احمد محمود، با داشتن بيش از چهل سال فعاليت ادبي و خلق پانزده اثر اعم از مجموعه داستانهاي کوتاه و رمانهاي حجيم، از نويسندگان پرتلاش و مطرح ادبيات معاصر ايران محسوب مي شود.
سه مجموعه داستان با نامهاي مول (1338)، دريا هنوز آرام است (1339) و بيهودگي (1341) اولين آثار چاپ شده از اين نويسنده واقع گرا و آرمان خواه است و مجموعه زائري زير باران (1347) – پس از وقفه اي چند ساله – آغازگر دوران جديد خلاقيت اوست.
بررسي و تحليل آثار احمد محمود در اين مقاله بر مبناي مجموعه زائري زير باران آغاز مي گردد و به تدريج با بررسي ديگر آثار او شکل مي گيرد.
مجموعه داستان زائري زير باران
دوازده داستان کوتاه اين مجموعه، در عين سادگي بيان و محتوا، ترسيم کننده خطوط اصلي سبک و مضامين مورد علاقه و دغدغه هاي غالب نويسنده است که در آثار بعدي او بر جسته تر نمودار مي شوند. برخي از اين مايه ها در اولين داستان مجموعه، «مصيبت کبکها»، آشکار تر است.
مصيبت کبکها
زن و شوهر مطرح در اين داستان، که چندي پيش چند کبک را به خانه آورده و به منظور حفاظت از آنها گربه خانگي و بچه هايش را تارانده اند، اکنون دچار شک و دودلي گشته اند. شغل مرد، که تلويحا کارگر صنعت نفت معرفي شده، به دنبال تغييري در يکي از سطوح مديريتي و تصميمات جديد در معرض خطر قرار گرفته است. بيکاري و گرسنگي او و هم قطارنش را تهديد مي کند. مرد و خانواده اش، درمانده از درک چون و چرايي اين تغيير و تاثيرات آن در زندگي خود و در اوج هراس و تشويش، تنها کبکها را بديمن و مسئول «مصيبت» مي دانند. در نتيجه، در اقدامي شتاب زده، کبکها سرکنده مي شوند و گربه و بچه هايش بار ديگر از حمايت و مراقبت خانواده برخوردار مي شوند.
اين داستان ساده داراي الگويي است که در چند داستان ديگر مجموعه تکرار مي شود. مردمان فقير و گرسنه و درمانده، در مقام شخصيتهاي داستان، در معرض نابسامانيهاي اجتماعي و تغييرات تحميلي و مخرب در زندگي ساده خويش قرار مي گيرند. پي آمد اين عوارض رويکرد هر قهرمان به نوعي راه فرار و رهايي است که غالبا به يکي ديگر از ناهنجاريها و مفاسد اجتماعي منجر مي شود. راه نجات براي شخصيتهاي داستان «مصيبت کبکها» روي آوردن به خرافات و اوهام است ...

 نسخه قابل چاپ