بانک مقالات زبان و ادبیات فارسی

قرن ششم هجري عصر درخشان علمي و ادبي و هنري ايران زمين و به وجود بزرگاني چون خيام، سنائي، جمال الدين عبدالرزاق، خاقاني، نظامي، نجم الدين کبري و بسياري ديگر از انديشه مندان و گويندگان آراسته است. در اين عصر، تني چند از سلاطين و وزرا و دولتمردان حامي علم و ادب بوده اند. در در همين اوان بود که در بلخ، نيشابور، هرات و اصفهان مدارس نظاميه تاسيس شد و شاهکارهاي هنري و معماري به جاي مانده از اين دوران نيز نظرگير است.
مع الوصف، اين قرن، از نظر اجتماعي و سياسي، يکي از قرون تاريک و پر آشوب تاريخ سرزمين ماست. امرا و سلاطين عموما فاسد، بي رحم، شرابخواره، عياش، بي حفاظ، سفاک، و متعدي به جان و مال مردم بوده اند. دارالملک اصفهان يکي از مراکز آشوب و فتنه بوده است. اين احوال هم در متون تاريخي معتبر و هم در جاي جاي اشعار شاعران بازتاب يافته است. دواوين شاعران، به دليل توجه آنان به مسائل فرهنگي و اجتماعي، از اين حيث حايز اهميت است. يکي از اين آثار، ديوان جمال الدين محمد بن عبدالرزاق اصفهاني است که از اشارات تاريخي  و اجتماعي سرشار و روشنگر اوضاع سياسي و اجتماعي ايران به خصوص اصفهان، زادگاه شاعر، در آن روزگار است. آنچه از ناامني و کشت و کشتار و نهب و غارت و منازعات فرقه هاي مذهبي و ويرانگري و قحط و خشکسالي در اشعار اين شاعر انعکاس يافته نمونه هايي است جان آشوب از اوضاع پريشان و نابسامان آن ايام. در اين مقاله، بر آنم که، با ذکر اشارات شاعر، به بررسي سوانح روزگار و زندگي او بپردازم ...

 نسخه قابل چاپ