بانک مقالات زبان و ادبیات فارسی

در باب سبک تاريخ نگاران دوره قاجار، تاکنون، تحقيق جدي و گسترده اي صورت نگرفته است. درباره ديدگاه هاي برخي مورخان يا آثار آنان مقالات و نوشته هاي پراکنده اي، به شيوه انتقادي، منتشر شده؛ اما، حتي با مطالعه همه آنها نمي توان به نتيجه اي رضايت بخش دست يافت. علت را بايد در دشواري اين پژوهش و پيمودن مسير آن جستجو کرد.

عصر قاجار دوران نخستين تماس هاي جدي ايرانيان با غرب و تمدن غربي و شروع ترجمه آثار متفکران اروپايي به زبان فارسي است. اين آشنايي ها و ترجمه ها سبب شد تا گروهي از انديشه مندان ايراني در درستي شيوه تاريخ نويسي رايج در ايران ترديد کنند. برخي از مورخان اين دوره شيوه نگارش موضوعات تاريخي را تغيير دادند و آثار خود را با زباني ساده و بي پيرايه به رشته نگارش درآوردند. اما بيشتر مورخان اوايل دوران قاجار تا نخستين سال هاي پادشاهي ناصرالدين شاه همچنان دنباله رو پيشينيان شدند و آثار خود را به سبک دوره صفوي و زندي نوشتند. نخستين اثر تاريخي جدي اوايل عصر قاجار يعني تاريخ محمدي يا احسن التواريخ به سبکي چنان پيچيده و متکلف نوشته شده که، به رغم اهميت اطلاعات مندرج در آن، هيچ گاه، توجه و رغبت محققان را جلب نکرده است. اين اثر تا سال هاي اخير حتي به چاپ نرسيده بوده است.

متعاقبا، به تدريج، مولفان ايراني، در اثر آشنايي و تماس با اروپائيان، دريافتند که اولا بايد آثار پژوهشي و از جمله نوشته هاي تاريخي به زبان علمي و ساده نوشته شود تا خواننده به آساني مطالب را دريابد؛ ثانيا در بحث از مطالب تاريخي، روش انتقادي و تحليلي اختيار گردد...

 نسخه قابل چاپ