بانک مقالات زبان و ادبیات فارسی

زبان فارسي براي اينکه مفهومي را در قالب فعل بيان کند عمدتا دو امکان در اختيار دارد: استفاده از فعل بسيط (مثل خوردن، ديدن، رفتن) و استفاده از فعل مرکب (مانند تماشا کردن، رنج بردن، افسوس خوردن).

فعل مرکب از مفاهيمي است که دستوردانان در باره آن اتفاق نظر ندارند و در دهه هاي اخير محل بحث فراوان بوده است. ما در اين مقاله کوشيده ايم معيارهايي به دست دهيم که فعل مرکب را از ديگر عبارت هاي فعلي متمايز سازد.

بحث را با تعريف فعل مرکب آغاز مي کنيم. فعل مرکب به افعالي اطلاق مي شود که از دو واژه مستقل ترکيب يافته اند؛ واژه اول اسم يا صفت يا قيد و واژه دوم فعل است، مانند اجرا کردن، حدس زدن، پس گرفتن. جز اول را همراه مي ناميم و جز دوم را همکرد. وجه مشخص فعل هاي همکرد اين است که معني اصلي خود را از دست مي دهند يا معني شان کم رنگ مي شود و عمدتا همچون عنصري صرفي که به ترکيب هويت فعلي مي بخشد به کار مي روند. براي مثال، در فعل هاي اتو کردن و رنگ کردن و شانه کردن جز فعلي از نظر معني تهي است و نقش اصلي آن اين است که به کل عبارت هويت فعلي مي دهد...

 نسخه قابل چاپ