مقالات نقش اخلاق در علوم و فناوری

زمينه: زندگي حرفه اي اخلاقي از جمله پژوهشگري محتاج اصولي است كه خط مشي رفتارهاي اخلاقي يک پژوهشگر را ترسيم كند. اما سوال «مسايل اخلاقي اين حرفه کدامند؟» مقدم بر جواب «اصول اخلاقي اين حرفه چنين هستند» مي باشد. وقتي مي توان کدهاي اخلاقي را تدوين کرد که قبل از آن، بتوان مسايل اخلاقي را شناسايي و تعيين كرد. به علت تعدد، تنوع و پراکندگي مسايل ارزشي و اخلاقي پژوهش احتياج به چارچوبي جامع و سامان بخش مي باشد.
روش كار: در راستاي ايجاد چارچوب جامع موضوعات اخلاقي پژوهش، اسناد 30 سازمان مرتبط با علم و فناوري شامل دانشگاه ها، نشريات و انتشارات، انجمن هاي علمي و پژوهشگاه ها تحليل محتواي کيفي، توصيفي شدند. داده هاي به دست آمده با استفاده از کدگذاري باز و استقرايي تنظيم و جمع بندي شدند.
يافته ها: اين مقاله چارچوبي را براي سامان دهي موضوعات اخلاقي با دو محور الف) ذينفعان پژوهش و ب) مراحل پژوهش فراهم کرده است. اين چارچوب با تعيين 10 ذينفع در محور اول و 5 مرحله پژوهش در محور دوم مي تواند تمام موضوعات اخلاقي پژوهش را در 50 سلول خود جاي دهد.
نتيجه گيري: تضمين تصميم گيري اخلاقي كارآمد مستلزم وجود چارچوبي جامع و سامان بخش است. چارچوب پيشنهادي مقاله حاضر، علاوه بر سامان بخشي به موضوعات اخلاقي پژوهش و تعيين مسير تعاملي و همکارانه تحقيقاتي آينده، مي تواند کارکردهاي مفيد چهارگانه ديگري نيز داشته باشد.