بانک مقالات الهیات و معارف اسلامی

يكي از مباحث مطرح در حوزه دين پژوهي که از ديرباز اذهان اهل تحقيق را به خود مشغول كرده، ميزان ارتباط عقل و ملاكات احكام است. در نوشتار حاضر با طرح ديدگاه هاي انديشمندان اسلامي و با استمداد جستن از احاديث در فضاي اصلي بحث، به اين نتيجه رهنمون مي گرديم كه يكي از ريشه هاي اصلي اين مبحث، ارايه پاسخ صحيح به اين پرسش است كه آيا ملاك و مصلحت حكم شريعت، در خود حكم نهفته است يا در متعلق حكم؟ تامل در برخي آيات و احاديث، وجود ملاك و مصلحت عقلي در متعلق حكم شريعت را نشان مي دهد و وجود آن در خود حكم را نفي مي کند، بر اين اساس، در پاره اي موارد مي توان عقلانيت مبنا و حكم شريعت را احراز نمود و با شناسايي مقتضي حكم شريعت و منتفي داستن موانع، ملاك احكام را کشف کرد. البته كاركرد كشف ملاكات عقلي احكام و بحث از ضرورت آن فقط عبور از نصوص شرعي و ايجاد تشابه بين منصوصات و غير منصوصات و برانگيختن حساسيت ديرينه انديشمندان شيعي نيست، بلكه هدف اصلي، ايجاد بستري براي توجه بيشتر به اين ضرورت است كه در جاي خود مي تواند موجبات بالندگي علمي را فراهم سازد.

 نسخه قابل چاپ