بانک مقالات الهیات و معارف اسلامی

اصطلاح «انسان كامل» براي اولين بار توسط محيي الدين بن عربي (560-638 ق) به كار رفته است. در آموزه ‌هاي عرفاني ابن عربي، انديشه انسان كامل از جايگاه فخيمي برخوردار است. پس از ايشان، دو عارف نامي ديگر، عزيزالدين نسفي (م: حدود 700 ق) و عبدالكريم بن ابراهيم گيلاني - جيلي - (767-832 ق) هر يک كتابي را با عنوان «انسان كامل» به رشته تحرير در آوردند و به شرح و بيان ديدگاه ‌هاي ابن عربي پرداختند. انسان كامل در عرفان اسلامي، انساني است كه جامع اسما و صفات خداوند است و روح و جان او چنان صيقل يافته كه وجه خدا را به تمام و كمال منعكس ساخته است. با اين حال، انديشه كمال پذيري انسان، در مكاتب و اديان پيش از اسلام نيز مطرح بوده است. در اديان ابراهيمي برخي از آموزه ‌هاي ديني مشتركي وجود دارد كه به عنوان گزاره ‌هاي كليدي در انديشه کمال پذيري و خداگونگي انسان به آنها استناد شده است. در متون اصلي يهوديت، انديشه آفرينش انسان به صورت خدا، قابليت خداگونه شدن انسان و نيل به كمال را القا مي كند. با اين حال، يهوديان حتي حضرت موسي را نيز انسان كامل نمي دانند. در مسيحيت به رغم آن كه عيسي به پيروانش مي گويد كه مانند پدر آسماني شان كامل شوند، انديشه گناه اوليه انسان، سد راه كمال پذيري انسان تلقي مي شود. اين مقاله به بررسي عناصر مهم در كمال پذيري انسان از نظر برخي انديشمندان يهودي، مسيحي و مسلمان پرداخته تا از اين رهگذر وجوه اشتراک و اختلاف ديدگاه هاي آنها را مشخص کند.

 نسخه قابل چاپ