بانک مقالات الهیات و معارف اسلامی

دستيابي به معرفت يقيني و رهايي از شك و ترديد در مسايل حياتي و اعتقادي كه با عرصه هاي مختلف زندگي و سرنوشت ابدي انسان پيوند دارد و تامين كننده هدف آفرينش اوست، از ضرورت هاي بي بديل و آرمان ها و ايده ال هاي همگان است. عصمت فكري و عملي پيامبران و امامان عليهم السلام كه در فرهنگ شيعه بر آن تكيه شده،‌ از جمله راهكارهاي اين معرفت يقيني است كه بدون آن، امنيت فكري و قرار و آرامش روحي رواني ميسر نخواهد شد و همواره احتمال خلاف و خطاهاي عمدي و سهوي، روح و فكر انسان را مي آزارد. به همين دليل باور و پذيرش عصمت، مي تواند تكيه گاه مطمئن وحدت و يكدلي فرقه هاي مختلف اسلامي باشد.
عصمت، يعني هدايت و مديريت جامعه دست كم طي دوازده نسل پس از رحلت پيامبر(ص) توسط كساني كه از خطا و اشتباه مصون و محفوظ اند و مصونيت گفتار و رفتار آنان را خداوند تضمين نموده است و مسلمانان بي هيچ دغدغه خاطري مي توانند و بايد سرنوشت دين و دنياي خود را بدانان بسپارند. اگر اين طرح الهي پذيرفته و عملي مي شد بسياري از شك و ترديدها و اختلاف ها و منازعات و ضايعات ميان فرقه هاي اسلامي مجال ماندگاري و چه بسار بروز ظهور نمي يافت. اما دريغ و درد كه اين طرح وارده تشريعي خداوند، چنان كه بايد تحقق نيافت و پيامدها و خسارت هاي اين تخلف، نه تنها دامنگير مسلمانان بلكه تمام بشريت گشت.
بدون عصمت، وحدت فرقه هاي اسلامي هر چند به حكم عقل و نقل واجب و لازم است، اما در حد ضرورت هاي ثانوي مطرح بوده و هست و «الضرورات تتقدر بقدرها». به نظر مي رسد تفكر عدالت تمام صحابه پيامبر(ص) كه نزد اهل سنت پذيرفته شده است و عدالت را هم در اين مورد به گونه اي مطرح مي كنند كه با عصمت آنان تفاوت قابل ذكري ندارد، تا حدودي ناشي از همين نياز معرفتي است و چنين خاستگاهي دارد.
از اين زاويه و با توجه به شرايط كنوني و قطب بندي هاي فرهنگي و سياسي حاكم، به ويژه پتانسيل هاي انساني و فكري جهان اسلام بازكاوي عقلي و نقلي ادله عصمت در فضايي آرام و علمي و منطقي و به دور از تنش، تعصب و عوام زدگي در كسب معرفت يقيني و تامين نيازهاي تربيتي داراي ضرورت و كارايي فراوان است.