مقالات برنامه ريزي و مديريت شهري

مركز فعاليتي - تجاري تهران از هنگام تشكيل تا كنون در محل اوليه خود ثابت نمانده، بلكه همواره به سمت شمال حركت كرده است. اين جابجايي به معني افول مركز تجاري شهر، كه بازار است، نيست بلكه بازار تهران تحت تاثير عوامل مختلف فعاليتهاي خود را به خارج از هسته اوليه گسترش داده است (مشهودي، 6:1380). با گسترش همه جانبه شهر تهران و انتقال اقشار مرفه آن به مناطق شمالي تر، مراكز تجاري جديد تر هم به دنبال مشتريان خود به طرف شمال هسته مركزي شهر حركت كرده اند (اشرفي، 67:1380). ونك يكي از اين هسته هاي جديد تجاري - فعاليتي شمال شهر تهران است. اين هسته تجاري يكي از مدرنترين مناطق تهران است كه مرحله تكوين خود را از سر مي گذراند. محدوده اين هسته شمال بزرگراه همت و رسالت است كه از طريق دو شريان مهم خيابان وليعصر و بزرگراه آفريقا به سمت شمال مي رود و در انتها به بزرگراه چمران ختم مي شود اين محدوده فعاليتي جهت شمالي- جنوبي دارد و در امتداد ميدان ونك تا خيابان ميرداماد و قسمت شمالي بزرگراه چمران تا حدي به طرف شرق و غرب گسترش مي يابد (صفامنش: 100).
بخش مسكوني اين محدوده از مدرنترين و مطلوبترين قسمت هاي مسكوني شهر تهران است كه علاوه بر واحدهاي مسكوني تك خانواري، تعداد زيادي از مدرنترين و مطلوبترين مجتمع هاي مسكوني تهران، از جمله برج هاي اسكان، پارك پرنس، دوما، آ-اس-پ و ... را در خود جاي داده است. اين موقعيت كه از دهه پنجاه به بعد شكل گرفته است، با توجه به زير ساختهاي مناسب شهري و دسترسي به شبكه بزرگراههاي تهران (چمران- همت- نيايش-كردستان-آفريقا-رسالت) موجب شده است كه ونك يكي از ممتازترين مناطق شهري از لحاظ جذب فعاليت هاي خدماتي در سطح شهر تهران باشد. در اين محدوده شريانهاي شمالي-جنوبي به صورت توزيع كننده عمل مي كنند و خيابان هاي شرقي-غربي خيابان هاي دسترسي به شمار مي روند (صفامنش 100). در اين پژوهش به طور اجمالي به بررسي روند تكوين اين منطقه پرداخته مي شود و به عنوان نمونه محدوده شرقي اين منطقه كه شامل شرق ميدان ونك تا بزرگراه چمران مي شود و هسته قديمي ده ونك هم در آن واقع است و هم اكنون قسمت اعظم فعاليتهاي اين منطقه تجاري خدماتي در آن مستقرند بررسي مي شود.