مقالات همايش سراسري كله باد

اساطير، حكايتهاي عاميانه و حكايتهاي پريان، همگي پيش نمونه هاي كليه روايتها و نيز نياكان و الگوهاي صورتهاي تكامل يافته بعدي داستان اند. اسطوره بياني است كه ژرف ساخت آن حقيقت و تاريخ (در نظر مردم باستان) و روساخت آن افسانه باشد. افسانه شفاهي لري «دختر دال»، حكايت «زادن اسطوره اي» دختري است از درون تخم يك پرنده كه توسط دال (سيمرغ) و در غاري در دل كوهي قاف- وار پرورش مي يابد و نهايتا با حيله پيرزن اجير شده اي به عقد شاهزاده سواركاري در مي آيد؛ در عصر زايش و باور اسطوره ها، بين انسان و طبيعت فاصله اي نبود و اين دو يكي شمرده مي شدند؛ تا جايي كه حتي منشا پيدايش نخستين بشر را، گياهي و حيواني مي دانستند. در اسطوره هاي پيدايش ايران باستان، مي خوانيم كه «نطفه كيومرث به زمين آمد، چهل سال به نطفه بودن در زمين ايستاد، پس مشي و مشيانه از زمين ريواس پيكر برستند» ؛ در «دختر دال» نيز مي شنويم كه، دختر دال بعد از چهل روز از تخمي كه به وسيله سيمرغ به لانه اش برده شده است، زاده مي شود؛ چنين زادني، از درون زهدان زمين، يعني كوه ها و غارها، و در اسطوره هاي ايراني، از البرزكوه، داراي اين پيام نيز هست كه: پدران چنين انسان هايي كه بدين گونه زاده مي آيند، آسمان است و خود اين انسانها، آسماني و آن سري. مهردينان، آيين هايشان را در غارها سامان مي دادند و برپا مي داشتند. مراسم مهري، معمولا مي بايست در غارها انجام مي يافت. سيمرغ نيز از پرندگان مهري است. جوزف كمبل، اسطوره پژوه نامي، برآنست كه كوه ها، نمادهاي بغ بانوان (الهه گان) بوده است و شايد بتوان دختر دال را يكي از اين الهه گان دانست. در اين مقاله كوشيده شده است، عناصر رمزي و اسطوره اي داستان دختر دال بر پايه نظريات انديشمنداني چون استروس و يونگ مشخص شده و علاوه بر آن داستان هاي خارجي و داخلي را كه بن مايه مشتركي با افسانه «دختر دال» دارند، از جمله يك روايت آلماني متاخر كه با عنوان «دختري كه از تخم بيرون آمد»، كه در مجموعه قصه هاي عاميانه آلمان ويراسته كورت رانكه آمده است و همچنين شخصيت «زال» در روايات اساطيري و حماسي ايران، شناسايي شوند.