پرسش و پاسخ های اعتقادی

جسمانی یا روحانی بودن معاد

آن چه از آیات شریف قرآن کریم و روایات مستفاد است معاد جسمانی است اما در کیفیت جسمانی بودن آن در بین صاحب نظران، اختلافی چند وجود دارد که به نحو اختصار بدان اشاره می شود:

الف. عیناً این بدن دنیوی در آخرت محشور می­شود بدون کم و کاست که این ساده ترین تصویر از معاد جسمانی است.

ب. در آخرت جسمی عین این جسم و با همین ترکیب موجود می شود و روح آدمی بدان تعلق می گیرد. مثلاً اگر در این جسم دنیوی 10 گرم ید هست در همان بدن هم ده گرم ید خواهد بود. بنابر این نظر اگر چه عین این بدن در آخرت یافت نمی شود ولی چون اصل و فصل انسان همان روحانیت اوست روح و نفس او به این جسم که مثل جسم دنیوی است تعلق می گیرد.

ج. مرحوم ملاصدرا و بسیاری از پیروان حکمت متعالیه می گویند که همین جسم در قیامت مبعوث خواهد شد؛ اما این جسم رو به تکامل خواهد رفت و صورتی متکامل­تر از آن چه در دنیا دارد پیدا خواهد کرد و بسیاری از محدودیت ها و نقص های این دنیا را پشت سر خواهد گذاشت و مناسب با خلقیات و باطن انسان صورتی متناسب با دنیای آخرت را کسب خواهد کرد. چون دنیای آخرت روزی است که: یَوْمَ تُبَدَّلُ اْلأَرْضُ غَیْرَ اْلأَرْضِ وَ السَّماواتُ وَ بَرَزُوا لِلّهِ الْواحِدِ الْقَهّارِ[i]

"در آن روز که این زمین به زمین دیگر، و آسمانها (به آسمانهای دیگری) مبدل می‏شود، و آنان در پیشگاه خداوند واحد قهار ظاهر می‏گردند!"